Neden Uyuyamıyorum? İşte 6 Şaşırtıcı Faktör!
Uyku sorunları yaşadığımızda, genellikle stresi veya kafeini suçlarız. Ancak uzmanlara göre, uyku sorunlarıyla daha az bilinen diğer faktörler arasındaki bağlantıları da gözden geçirmekte fayda var. Gün içi kavgası Araştırmalar, gündüzleri eşleri/partnerleriyle olumlu etkileşimde bulunan kadınların geceleri daha iyi uyuduğunu gösteriyor. Öte yandan, daha iyi uyuyan erkekler de ertesi gün eşleriyle daha mutlu ilişkiler kuruyor. Genel olarak bir uyku arkadaşına sahip olmak, ikiniz de huzursuz uyumuyor veya horlamıyorsanız, güvenlik hissini artırabilir ve böylece uykuyu teşvik edebilir. Bu arada yukarıda saydığımız iki olumsuz ihtimal de ciddi bir sağlık sorununun belirtileri olabilir; kendinizde ve/veya eşinizde/partnerinizde bu sorunları gözlemliyorsanız mutlaka bir uyku tıbbı uzmanına başvurun. Yatak kıyafetleriniz Uyku tıbbı uzmanı Dr. Rachel E. Salas, “Herkesin bir tür uyku kıyafeti olmalı, çıplak uyumak da dahil” diyor. Pijama giymek (veya hiçbir şey giymemek) beyninize uyku zamanının geldiğini bildirmeye yardımcı olur. Geceleri sıcak hissediyorsanız, yün veya polar yerine pamuklu veya nem emici kumaşları tercih edin. Daha sık üşüyorsanız, ipek veya flanel seçin. Ayrıca yatmadan önce çoraplarınızı değiştirin. Gün boyunca ter çoraplarda birikir, bu da gece ayak parmaklarınızın üşümesine ve uyku sorunlarına…
Nedir Bu Sleepmaxxing?
Sleepmaxxing, popülerliği giderek artan bir sosyal medya trendi. Uyku kalitesini iyileştirmeyi amaçlayan bir dizi tavsiye, ürün ve uygulamayı kapsıyor. Uyku uzmanları, bu trendin bazı yönlerinin uykuyu iyileştirmeye yardımcı olabileceğini söylüyor ancak çok önemli bir uyarıları da var: Birçok popüler sleepmaxxing videosu sağlık risklerini artırabilecek eylem veya ürünleri teşvik ediyor! Her gece aldığınız uyku miktarını ve kalitesini en üst düzeye çıkarmayı amaçlayan yeni bir sağlık trendi, başını TikTok’un çektiği sosyal medya platformlarında viral oluyor. Sleepmaxxing adlı bu trendle ilgili videolar yüz binlerce kez izleniyor. Ancak sleepmaxxing’in bazı yönleri sağlığa faydalı yönlendirmeler içerirken, bazıları uzmanların endişelerini artırıyor. Etkisiz takviyeler, ağız bantlama yöntemleri ve burun deliği genişleticiler, en popüler videolardaki tavsiyeler ve ürünler arasında yer alıyor. Oysa uzmanlar bunların sağlık risklerini artırabileceği görüşünde. Aeroflow Sleep’te uyku bilimi danışmanı olan Dr. Carleara Weiss, “Uykuyu bir ürün olarak ticarileştirmek endişe verici” diyor: “İdeal uyku kalitesine ulaşmak için odak noktamızı sağlıklı yaşamdan giderek daha fazla ürün satın almaya kaydırmamaya dikkat etmeliyiz.” Gelin, biraz daha yakından bakalım… Sleepmaxxing Neden Viral Oluyor? Uzmanlar, uzun yıllar boyunca, yetişkinlerin her gece en az 7…
5 Dakikadan Kısa Sürede Uyumak Neden Sorun Olabilir?
Uzmanlar, birkaç dakika içinde derin uykuya dalmanın her zaman iyi bir şey olmadığı konusunda uyarıyor. Çünkü çabuk uyumak, uyku yoksunluğunun bir işareti olabilir. Biz genelde uykuya dalamama sorunları üzerine konuşuyoruz, öyle değil mi? Bilimsel araştırmalar da daha çok uykusuzluğa yoğunlaşıyor, bu sorunun nasıl giderileceğine kafa yoruluyor. Belki siz de bunlardan mustaripsiniz; biri size gelip “Yastığı görünce uyumaya başlıyorum” ya da “Yattığım gibi uyumuşum” dediğinde özeniyorsunuz. Peki size aslında hızla uykuya dalmanın da bir sağlıksızlık işareti olduğunu söylesek şaşırır mısınız? Ama evet, yanlış duymadınız! Uyku tıbbı uzmanlarına göre 5 dakika içinde uykuya dalmak, genellikle ciddi bir uyku yoksunluğunun işareti olarak kabul ediliyor. Bilim insanları, 18-64 yaş arası yetişkinlerin her gece 7-9 saat uyumayı hedeflemelerini öneriyor. Bu tavsiyeye rağmen, istatistikler her 5 kişiden 1’inin yetersiz uyuduğunu itiraf ettiğini ortaya koymakta. Bu bilgilerine yanı sıra bulgular, 5 dakikadan kısa sürede uyuyakalanların da çeşitli nedenlerden dolayı yoğun yorgunlukla boğuşmakta olabileceğini gösteriyor. Uykuya Dalmak İçin İdeal Süre Nedir? Düşük kaliteli uykunun; beyin aktivitesi, hormon dengesi, bağışıklık tepkisi ve metabolizma gibi temel vücut fonksiyonlarına müdahale ederek sağlığımıza zarar verebileceğini biliyoruz….
Yüzüstü Uyku Pozisyonunun Zararları
İyi uykuyu etkileyen onlarca şey arasında elbette yatış pozisyonunuz da var. “Ben hep öyle yatarım” diyerek kestirip atmayın; bazı alışkanlıklarınızı sizi daha kaliteli uykuya taşıyacak olanlarla değiştirmek için asla geç değil! Uyku pozisyonunuz, ne tür bir yatak ve yastık satın almanız gerektiği konusunda büyük bir etkendir. Tahmin edebileceğiniz gibi, çoğunlukla yan yatarak uyuyan kişilerin ihtiyaçları, gecenin büyük bölümünde sırtüstü uyuyan kişilerden farklı olacaktır. Ancak uyku şekline göre doğru ürünleri nasıl seçeceğiniz konusunda derinleşmeye başladığınızda, giderek daha fazla fizyoterapist, kayropraktik uzmanı gibi profesyonellerden aynı uyarıyı duyduğunuzu fark edebilirsiniz: Yüzüstü uyumak sizin için o kadar da iyi bir şey değil! Peki bunun nedeni ne? Bunu daha iyi anlamak ve karnının üstüne yatmayı âdet edinenlerin yeni bir uyku pozisyonu ‘öğrenmek’ için yapabilecekleri bir şey olup olmadığını öğrenmek için, sağlık uzmanlarına danışmak şart. Uzmanların ortak görüşünün, ‘ara sıra yüzüstü uyumanın ciddi bir zarara yol açmayacağı ancak uzun vadeli riskler nedeniyle mümkünse yan ya da sırtüstü uyumaya çalışılması gerektiği’ olduğunu baştan belirtip detaylara geçelim… Yüzüstü Uyumak sırtınızı İncitebilir Fizik tedavi doktoru ve bu alanda bir klinik direktörü olan Jimmy…
Çorapla Yatmak Daha İyi Bir Uyku Sağlar Mı?
Hiç uzatmadan söyleyelim; yukarıdaki sorunun cevabı ‘evet’! Uzmanlar, mantığa aykırı gibi görünse de, çorap giymenin vücut ısısını düşürmeye yardımcı olarak uykuyu destekleyebileceğini söylüyor. Özellikle havaların ısınmaya başladığı şu günlerde, size biri doğrudan gelip başlıktaki soruyu sorsa, muhtemelen cevabınız olumsuz olur. Peki ya bilim insanları bunun aksini söylüyorsa? Yanlış okumadınız! Uzmanlar, çorapların ayak parmaklarını sıcak tutarak rahatlık ve konfor hissi yaratabileceğini, üstelik ilk bakışta mantıksız gibi görünse de çorap giymenin vücut ısısını düşürerek uykuyu destekleyebileceğini belirtiyor. Çorap giymenin çekirdek vücut ısısını düşürmeye nasıl yardımcı olabileceğine dair çalışmalar fazla değilse de, iyi kabul görmüş bir teorik açıklama var. Birçok uyku uzmanı, çoğu insanın daha serin olduğunda daha iyi uyuma eğiliminde olduğu konusunda hemfikir. Amerikan Ulusal Uyku Vakfı, uyku sırasında ortam sıcaklığının 15.5-19.5 derece arasında tutulmasını önermekte. Ancak uzmanlar bunun geniş bir aralık olduğunu ve kişiye göre değiştiğini söylüyor. 2023’te yapılan bir araştırma da yaşlı yetişkinler için uykunun ‘en verimli ve dinlendirici’ anlarının 20-25 derecede gerçekleştiğini öne sürüyor. Ter Vücut Isısını Düşürebilir Aslında vücudumuz da geceleri bizi daha serin tutmaya yardımcı oluyor. Ortalama 37 derece olan vücut…
4 Aylık Uyku Gerilemesi Nedir, Neden Olur ve Nasıl Baş Edilir?
4 aylık bebeklerin uyku alışkanlıklarında gözle görülür bir değişim yaşanır. Çünkü küçük çocuğunuz yenidoğan döneminden çıktıkça uyku mimarisi olgunlaşmaya başlar. Peki bu dönem nasıl gelişir ve bu yeni gelişmelere nasıl uyum gösterilir, öğrenmek istemez misiniz? Bebeğiniz 3 ayı geride bıraktıktan sonra daha sık gece uyanmaları, daha kısa uykular veya çocuğunuzun daha önce hiç olmadığı kadar uykuyla mücadele ettiğini görüyorsanız, muhtemelen bir biyolojik değişim döneminden geçiyorsunuz. Bu evreye ‘4 aylık uyku gerilemesi’ deniyor. İlk bakışta geriye doğru atılmış devasa bir adım gibi hissettirse de, aslında bebeğinizin büyüdüğünün ve geliştiğinin bir işareti; çocuğunuzun uyku gelişiminin normal bir parçası. Bebekler yaklaşık 3-4 aylık olduklarında uyku düzenleri olgunlaşmaya başlar. Yeni doğmuş bir bebek gibi sürekli uyumak yerine, hafif ve derin uyku döngülerine sahip olurlar. Bu değişiklik yeni zorluklara yol açabilir çünkü bebekler bu uyku döngüleri arasında tamamen uyanabilir ve uykuya geri dönmek için yardıma ihtiyaç duyabilirler; bu yüzden sizi çağırırlar. Yani bebeklerin bu evrede geceleri daha sık uyanmaları, gün içinde daha kısa şekerlemeler yapmaları ve uykuya dalmakta veya uykuda kalmakta zorluk çekmeleri alışılmadık bir durum değildir. Bebekler Neden…
Bilişsel Karıştırma Yöntemi Nedir? Uykuda Nasıl İşe Yarar?
Uykuya kolayca dalabilmeniz için size bugüne kadar onlarca yöntem anlattık. Şimdi sıra, şimdiye dek üzerinde az çalışılmış bir zihinsel teknikte. Sizi bilişsel karıştırma yöntemiyle tanıştıralım. Kanadalı Dr. Luc Beaudoin, yaklaşık 40 yıl önce lisans öğrencisiyken, pazar geceleri uykuya dalmakta güçlük çeken bir gençti ve bu duruma bir çözüm bulmaya kararlıydı. Bugün bir bilişsel bilim uzmanı olan Beaudoin, ilhamı, aldığı bir bilişsel psikoloji dersinde, hocasının görsel hareket algılamasına ilişkin teorisinde buldu. Görsel hareket algılama, görsel sistemin retinadaki değişen ışık modellerine dayalı olarak hareketi algılama ve işleme yeteneğini ifade eden bir terim. “Kendi kendime düşündüm: Eğer insan beyninin ‘uyku başlangıcı kontrol sistemini’ anlayabilirsem, belki de beyni uykuya dalması için kandıracak bir teknik geliştirebilirdim” diye anlatıyor British Columbia’daki Simon Fraser Üniversitesi’nde dersler veren Beaudoin. Bu tekniği, 2009’da 41 yaşındayken, hem gecenin başta uykuya dalmakta hem de gecenin ortasında uyandıktan sonra tekrar uykuya geçmekte zorluk yaşadığında pekiştirerek ‘bilişsel karıştırma’ yöntemine varmış. Gençlik günlerine geri dönerek anlatıyor: “Uykusuzluğum geçmişti. Kız arkadaşım (şimdi eşim) bu kadar çabuk uykuya dalmama hayret ediyordu. Önemli bir şey bulduğumu hissettim. Uyku başlangıcı kontrol sistemi…
Ergenlerde Uyku ve Zihinsel Performans İlişkisi
Yeni bir araştırmaya göre erken yatan ve daha uzun süre uyuyan gençler daha zeki oluyor. Öyle ki, araştırmacılar uykudaki küçük farklılıkların bile ergenlerin bilişsel yetenekleri üzerinde yaptığı etkiye şaşırmış durumda. Araştırmacılar, yaşıtlarına göre daha erken yatan ve daha uzun süre uyuyan gençlerin daha keskin zihinsel becerilere sahip olma ve bilişsel testlerde daha iyi puan alma eğiliminde olduklarını açıkladı. Çalışma 3 bini aşkın ergen üzerinde yapıldı. Sonuçlar; en erken yatan, en uzun süre uyuyan ve en düşük uyku kalp atış hızına sahip olan katılımcıların okuma, kelime bilgisi, problem çözme ve diğer zihinsel testlerde diğerlerinden daha iyi performans sergilediğini gösterdi. Araştırmacılar, sağlıklı uyku alışkanlıklarına sahip gençlerin kötü uyuyanlardan daha iyi puan almasını bekliyorlardı. Ancak uykudaki küçük farklılıkların bile yarattığı etki karşısında şaşırdılar. Cambridge Üniversitesi’nde klinik nöropsikoloji profesörü olan Barbara Sahakian, sonuçları “Daha iyi bilişsel yetenekleri uykunun tetiklediğini düşünüyoruz çünkü kısmen uyku sırasında anılarımızı pekiştiriyoruz” diyerek yorumluyor. İyi Uyuyanlar Daha Başarılı Oluyor İyi bir gece uykusu, uzun zamandır daha iyi zihinsel performansla ilişkilendiriliyor. Ancak araştırmacılar, kritik beyin gelişiminin, daha geç yatma zamanlarına ve genel olarak daha az…
Uykunuzu İyileştirmenin 5 Bilimsel Yolu
Yeni mevsime geçişi uykunuzu iyileştirme yolunda bir fırsata dönüştürün. Mümkün olan en iyi uykuyu almanız için bilime dayalı rehberiniz hazır! Tipik bir hafta içi sabahı. Yatağınızda ufak ufak kıpırdanmaya başlıyorsunuz. Pencereden ışık süzülüyor, kuş cıvıltıları kalkma vaktinin geldiğini haber veriyor… Güzel bir tablo değil mi? Ama maalesef çoğu kişi için sadece bir hayal! Huzursuz, düşük kaliteli, bozuk uykuyla geçen gecenizi hatırladığınızda o tanıdık korku hissine kapılıyorsunuz. Dünyanın dört bir yanında insanlar yetersiz uykuyla mücadele ediyor. Sadece ABD’de 50 ila 70 milyon insanın bu dertten muzdarip olduğu tahmin ediliyor ve bu durum uyku tıbbı uzmanları tarafından küresel ölçekte bir salgın olarak bile adlandırılıyor. Ancak uyku kalitenizi artırmanıza yardımcı olabilecek hem psikolojik hem de fiziksel bazı basit ayarlamalar var. İşte son bilimsel araştırmalardan ve uzun zamandır unutulmuş bazı tarihi ipuçlarından esinlenerek hazırladığımız, kaliteli ve dinlendirici uyku rehberimiz… İki vardiya halinde uyuyun Çoğumuz gecenin bir yarısı uyandığımızda uykumuzu alamayacağımız düşüncesiyle paniğe kapılırız. Ne de olsa kesintisiz sekiz saat uyumamız gerektiğine inanma eğilimindeyiz. Ancak bu her zaman böyle olmamış. Binlerce yıl boyunca insanlar kısa bir ilk uyku uyuyup…
Gün İçinde Daha Enerjik Olmanın 5 Basit Yolu
Bir gece uykusundan sonra iyi hissetmenin sırrı gün içinde başlayabilir. İşte uykunuzu nasıl iyileştireceğinize ve daha az yorgun hissetmenize dair bazı ipuçları… Yorgun mu hissediyorsunuz? Yalnız değilsiniz! Bu bitmeyen yorgunluk sonucunda sürekli uyku alışkanlıklarınızı nasıl değiştireceğinizi düşünüyor olabilirsiniz. Daha dinlenmiş hissetmemize yardımcı olacağı söylenen stratejiler, genellikle düzenli bir yatma saati tutturmak ve yatakta telefonunuzla oynamamak gibi gece stratejilerine odaklanır. Bu ve bunlar gibi pek çok uyarıyı iyiuykuiyihayat.com’daki ilgili makalelerimizde bulabilirsiniz. Şimdi işi bir adım daha ileri götürüyoruz. İyi bir gece uykusu almak sadece gece rutininizle ilgili değil. Tıpkı yenilenmiş hissetmenin her zaman iyi bir gece uykusu almakla ilgili olmadığı gibi… Günün erken saatlerinde, uyanıkken yapabileceğiniz ve etkili olabilecek başka şeyler de var. İşte daha dinlenmiş hissetmenin, enerji seviyenizi artırmanın ve belki de uyku alışkanlıklarınızı kökünden değiştirmek zorunda kalmadan uykunuzu iyileştirmenin 5 yolu… 1. Demir Seviyenize Dikkat Edin Dünya genelinde yaklaşık her üç kişiden birinde demir seviyesi yeterli düzeyin altında. Bu konuda en hassas gruplar arasında bebekler ve küçük çocuklar, üreme çağındaki kadınlar (âdet dönemindeki kan kaybı nedeniyle), hamileler, dayanıklılık sporu yapanlar, vejetaryenler (özellikle veganlar)…