Dysania Nedir, Nasıl Baş Edilir?
Sabahları yataktan çıkmak sizin için dünyanın en zor işi haline mi geliyor? Eğer bu his her sabah tekrarlanıyorsa dysania ile mücadele ediyor olabilirsiniz. Hayat ritminizi engelleyen bu soruna neyin neden olduğunu ve çözüm yollarını öğrenmek ister misiniz? Alarm çalıyor. Gözünüzü kırpıştırıyorsunuz, geriniyorsunuz, uyanmak için mücadele ediyorsunuz ama vücudunuz hayır diyor. Kendinizi yataktan çıkarmak imkânsız gibi geliyor… Herkes bazı günler kalkamayacak gibi hisseder ama bu yatakta kalma ihtiyacı geçmiyorsa dysania ile karşı karşıya olabilirsiniz. Dysania Nedir? Dysania, uyku haliyle aynı şey değil ve iyi bir gece uykusuyla çözülemiyor. Yataktan çıkamadığınız, uzun vadeli bir his olarak tanımlamak mümkün. Öyle ki, uyanıp harekete geçmeyi başardığınızda bile, tek istediğiniz tekrar uykuya dalmak oluyor. Şimdi bu sendromun diğer öğelerine bakalım… Uyku ataleti Uyku ataleti, kalkıp hareket ettikten sonra bile devam eden yoğun bir uyku hali durumunu ifade eder. Araştırmacılar buna uykuyla uyanıklık arasındaki geçiş aşaması adını veriyor. Bu aşamada üretken veya uyanık olmak zor; kişi tekrar uykuya dalmak için güçlü bir dürtü hissediyor. Uyku ataleti, sağlık çalışanları ve vardiyalı çalışanlar gibi işleri uyku döngüsünün ortasında…
Dijital çağda yeni trend: İrtibatı kesme hakkı!
Dijital teknolojiler yaşamımıza sınırsız erişim kolaylığı getirdi. Akıllı telefonlar ve anlık mesajlaşma uygulamaları aracılığıyla artık her an, her yerde, herkes erişilebilir durumda. Ancak bu durumun bireyler üzerinde olumsuz etkileri de giderek daha fazla hissediliyor. Peki aslında bu kesintisiz irtibatı kesme hakkınız olduğunu biliyor musunuz? Son yılların en çok tartışılan konularından biri de dijital çağın getirdiği sürekli erişilebilir olma halinin, bireylerin özel yaşamlarına, psikolojik durumlarına ve iş-yaşam dengelerine etkileri. Üstelik neredeyse hepimiz bu kesintisiz erişilebilirliğin hayatın normal akışı olduğuna inandırılmış durumdayız. Oysa hepimizin irtibatı kesme hakkımız var! Peki nasıl? Detayları alanın uzmanından, Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim Bölüm Başkanı Doç. Dr. Gül Esra Atalay’dan öğrenelim… Tükenmişlik Sendromuna Yol Açıyor! Gerek telefon ederek, gerekse e-mail ya da anlık mesajlaşma uygulamalarıyla, zaman ve mekan fark etmeksizin ulaşılabilir durumdayız. Fakat bu durum her zaman olumlu sonuçlar doğurmayabiliyor. Özellikle profesyonel yaşamda sürekli ulaşılabilir olmak bir baskı unsuruna dönüşebiliyor. Çalışanın mesai sonrası zamanlarda da işle ilgili telefon, e-mail ya da mesaj alması dinlenme hakkını kesintiye uğratabiliyor. Dinlenme zamanlarında da işe dair mesajlarla, e-mail’lerle ilgilenilmesi gerektiğinde…
Yatak Çürümesi (Bed Rotting): Sağlıklı Bir Trend Mi?
Yatakta çürüme ya da orijinal adıyla ‘bed rotting’, başını TikTok’un çektiği sosyal medya platformlarında popülerlik kazanan bir trend. Genellikle bütün bir gün, hatta birkaç gün süren yatak istirahati anlamına geliyor. Bu sırada fazlaca program izlemek, yemek yemek ve sosyal medyada gezinmek de pakete dahil. Peki bu sağlıklı bir trend mi? Uzman görüşleriyle anlatıyoruz. Şu sıralar sosyal medyada popüler hesapların neredeyse tamamında ‘bed rotting’ trendiyle karşılaşıyorsunuz. Bu terim, genellikle bütün bir gün, hatta birkaç gün süren uzun süreli yatak istirahati dönemlerine katılmayı; bu sırada art arda bir şeyler izlemeyi, yemek yemeyi ve sosyal medyada dolanmayı ifade ediyor. Yatakta istirahat etmek ilk bakışta kendine vakit ayırmayı da içeren bir özbakım biçimi olarak görünse de sağlık uzmanları bunun depresif dönemlere katkıda bulunmak da dahil olmak üzere çeşitli şekillerde ruhsal ve fiziksel sağlığa zararlı olabileceği konusunda uyarıyor. ABD’li nöropsikolog Dr. Sanam Hafeez, “Bu terim muhtemelen bireylerin davranışları için bir açıklama araması ve bunu etiketlerken kendini rahat hissetmesi amacıyla ortaya çıktı” diyerek açıklıyor: “Sonuçta bu hashtag, bu davranışta bulunan kişilerin kendilerini daha az yalnız ve daha az izole hissetmelerine…
Çok Uyumanın Nedenleri ve Çareleri
Uyku çoğunlukla beden ve ruh sağlığımıza birçok fayda sağlar. Ancak aşırıya kaçmak sağlık riskleri yaratabilir ve altta yatan bir rahatsızlığa işaret edebilir. İşte bu konuda bilmeniz gerekenler… Yeterli ve iyi uyku; zihinsel ve fiziksel sağlığımız, yaşam kalitemiz ve genel esenliğimiz söz konusu olduğunda en önemli faktörlerden biri. Doğru uyku sadece yenilenmiş ve güne hazır hissettirmekle kalmıyor; aynı zamanda öğrenmeyi geliştiriyor, kalp ve kan damarlarının kendilerini onarmasına yardımcı oluyor, açlık hormonlarının sağlıklı bir şekilde dengelenmesini sağlıyor ve bağışıklık sistemine yardımcı oluyor. Çoğu yetişkin için her gece 7-9 saat uyku yeterli ancak yaşınız, aktivite düzeyiniz ve sağlığınız bu hedefi her iki yöne de kaydırabiliyor. Uyku yoksunluğu yaygın bir sorun ama çok fazla uyumak da endişelenilmesi gereken bir durum. Peki ama ne kadar uykuya fazla demeliyiz? Uzmanlar aşırı uykuyu 24 saatlik süre içinde 9 saatten fazla uyumak olarak tanımlıyor. Stresli bir haftadan ya da yoğun bir seyahatten çıktığınızda veya vücudunuz soğuk algınlığıyla mücadele ederken, muhtemelen bu başınıza gelmiştir. Uyku bozuklukları uzmanı ve ABD’deki Teksas Üniversitesi Southwestern Tıp Merkezi’nde doçent olan Safia Khan, bu durumlarda fazla uyumanın normal…
Gece Kuşundan Erkenci Kuşa Dönüşme Rehberi
Kimi tam bir sabah insanıdır, kimi tam bir gececi… Bir de ikisinin arasında gezinen bir çoğunluk grubu var ama bu kez konumuzun onlarla alakası yok. Bu yazıda hedefimiz, gece kuşu olmaktan bıkıp dinamik bir erkenci kuş olmak isteyenlere rehberlik etmek. Hazırsanız başlıyoruz! Çoğumuz sabah insanı mı, gece kuşu mu yoksa ikisinin arasında bir yerde mi olduğumuzu biliriz. Her birimizin, en uyanık ve en yorgun hissettiğimiz zamanı doğal olarak belirleyen bir iç saati yani sirkadiyen ritmi vardır. 2009’da nörobilimciler, sabah insanlarının beyinlerinin en çok sabah 9’da, akşam insanlarının beyinlerinin ise en çok akşam 9’da aktif olduğunu buldular. Bu, kişilerin yapısından kaynaklanan bir durum. Öncelikle, gece kuşu olmak ölümcül bir hata değil, hatta duruma göre bunun da faydalarını gösteren çalışmalar bulunuyor. Ama mesela yeni bir iş, eş veya yaşam olayı rutininizde bir değişikliğe yol açabilir veya belki de sadece sabahlarınızı daha fazla değerlendirmek istiyor olabilirsiniz. Bu yolda size yardımcı olmaya hazırız. Sabah İnsanı Olmanın Faydaları Günlük rutininiz en çok sabah 9’la akşam 5 arasında ‘uyanık’ olmanızı gerektiriyorsa buralı dikkatli okuyun: Sabah insanı olmak…
Melatonin Hakkında En Sık Sorulan Sorular
Melatonin nedir, nasıl çalışır ve uykuya etkileri nelerdir? Melatonin takviyesinin kullanımı ve uzman görüşleriyle en sık sorulan soruların yanıtları burada. Muhtemelen uykuyla ilgili pek çok yazıda görmüş ya da çevrenizden uyku sorunlarına çare olarak adını duymuşsunuzdur. Melatonin herkesin kulağında yer eden ama çoğumuzun ne olduğunu veya bizim için iyi olup olmadığını bilmediğimiz bir şey. Uyku uzmanı Dr. Roy Raymann’ın bu konu hakkında anlattıklarını sizin için derledik. Melatonin nedir? Melatonin genellikle ‘uyku hormonu’ olarak adlandırılıyor ama bu, tam olarak doğru bir tanımlama değil. Aslında vücudunuz tarafından yaratılan ve geceleri karanlık olduğunda ya da gözlerinizi kapadığınızda salgılanan bir karanlık hormonu. Dr. Raymann, “Esasen bu hormon vücudunuza ve beyninize ne zaman gündüz ne zaman gece olduğunu söyleyerek uykuya ya da uyanmaya hazırlanmamıza yardımcı olur” diyor. Melatonin Nasıl ve Ne Zaman Salgılanır? Her şey vücut saatinizle ilgili. Bu saat, melatonin salımını düzenliyor ve zamanlama da ışıktan ya da ışık yokluğundan etkilenir. Genel olarak melatonin salımı yatmadan 2 ila 3 saat önce başlıyor. Gün sona erip aydınlık yerini karanlığa bıraktığında, gözleriniz ışığın yokluğunu fark ediyor…
10-3-2-1-0 Uyku Kuralı Nedir, Nasıl Uygulanır?
İyi bir gece uykusu almak, sadece birkaç sayıya dikkat etmenize bağlı olabilir. Hazırsanız size daha hızlı dalmanın ve daha sağlıklı bir hayat için kaliteli uyumanın sayısal formülünü veriyoruz. Çoğu yetişkinin her gece 7-8 saat kaliteli uykuya ihtiyacı var. Yeterince uyumadığımızda yüksek tansiyon, diyabet, felç, obezite, kalp hastalığı ve depresyon gibi kronik sağlık sorunları açısından daha büyük risk altında oluyoruz. Ayrıca dikkat süremiz kısalıyor, tepki sürelerimiz yavaşlıyor, hafızamız zayıflıyor, daha çok hata yapıyoruz, azalan konsantrasyon yüzünden zihinsel yeteneklerimizde sorunlar yaşıyoruz. Ancak iyi uyku meselesi pek çok kişi için kolay bir iş değil. O yüzden size bunu tersine çevirmenize yardımcı olabilecek ‘10-3-2-1-0 uyku kuralı’yla geldik. Yatmadan 10 saat önce: Artık kafein yok! Çoğu kahve tiryakisi, yatmadan hemen önce kafeinli içecek içmenin olumsuz etkilerini yaşar. Uykunuzun etkilenmediğinden emin olmak için sabah kahvenizden sonra farklı içecekler tercih edin. Kafein seviyeleri, kahve tüketildikten bir saat sonra zirve yapar ve beş saat boyunca bu seviyede kalır. Altıncı saate gelindiğinde kafeinin yaklaşık yarısı hâlâ vücuttadır. Ancak 10 saat sonra kafein artık vücudunuzda olmayacaktır. Unutmayın, kafein sadece kahvede yok. Diğer…
Geceleri Daha İyi Uyumak İçin 11 Kanıtlanmış İpucu
İyi bir gece uykusu, sağlığımız için en az düzenli egzersiz ve dengeli beslenme kadar önemli. Araştırmalar yetersiz uykunun düşünme yeteneği, ruh hali, kalp sağlığı, bağışıklık ve daha fazlası üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabileceğini, obezite ve diyabete yakalanma riskini de artırabileceğini gösteriyor. Yani iyi gece uykusu, bütünsel sağlığımız için yapabileceğiniz en önemli şeylerden biri. İşte bu konuda size yardımcı olacak 15 kanıtlanmış ipucu… Gün içinde daha çok ışık alın Gün boyu doğal güneş ışığında veya parlak ışıkta zaman geçirmek, sirkadiyen ritminizi sağlıklı tutmanıza, dolayısıyla gündüz enerjinizi, gece uyku kalitenizi ve sürenizi iyileştirmenize yardımcı olabilir. 2017’de 100’ü aşkın ofis çalışanıyla yapılan bir araştırma, sabahları çok fazla ışığa maruz kalanların, özellikle kış aylarında, geceleri uykuya dalmak için daha az zamana sahip olduklarını ortaya koydu. Ayrıca vücudun iç saatinin daha iyi senkronize olduğu ve uyku kalitesinin arttığı görüldü. Akşamları mavi ışıktan uzak durun Gece ışığa maruz kalmak, gündüzün tam tersi bir etki yaratabilir çünkü rahatlamanıza ve derin uykuya dalmanıza yardımcı olan melatonin de dahil olmak üzere bazı hormon seviyelerinizi düşürür. Akıllı telefon ve bilgisayar gibi elektronik cihazların…
Kişisel Yıl Sonu Değerlendirmesi Nasıl Yapılır?
Çoğu insan yeni yıl kararlarını geriye dönüp bakmadan alır. Ve çoğu kararın arkasında, hayal kırıklığı yaşanan bir şey vardır. Böyle olunca da kendinize yeni bir yol değil, neredeyse bir ceza seçmiş gibi olursunuz. Bu olumsuz motivasyonun yıpratıcı olduğunu söylemeye lüzum var mı? Haliyle şu meşhur yeni yıl kararlarının da birkaç haftada sönüp gitmesine hiç şaşmamak gerek. O yüzden gelin, önce gerçek yıl sonu değerlendirmesi nasıl yapılır, onu öğrenelim… Hedefleriniz neydi, yazın Olması gerekeni değil, olanı listeleyerek başlayın. İçgüdülerinizin sesine kulak vermeyi ihmal etmeyin. “Bu sürecin sonunda hedeflerim aynı kalabilir ya da benim için daha önemli olan başka şeyler olduğunu fark edebilirim” diye düşünün. Böylece zihninizde beyaz bir alan yaratabilirsiniz. Bakalım bu süreçte henüz düşünmediğiniz yeni bir şey ortaya çıkacak mı? Yılın altınını bulun En kötü geçen yılın bile mutlaka iyi zamanları olur. İşe olumlu tarafından bakabilmeyi öğrenmek için önce biraz toprağı kazıp onları toplayın. Planladığınız ve gerçekleşen iyi şeyler nelerdi? Planlamadığınız halde gerçekleşen iyi şeyler nelerdi? Yılın altını hangisi oldu? Başınıza gelen olumlu veya anlamlı her şeyi listeleyin. Bunun maddi anlamda değerli veya hayatınızı…
Sağlıklı Spor Yapmanın 7 Altın Kuralı
Bu ay “Hayat bir hediye” dedik. Sağlıklı bir beden de bu hediyelerin ilk sırasında yer alıyor elbette. Haliyle onu iyi ve zinde tutmak en büyük görevlerimizden. Bunun için hareketi hayatımızdan uzak tutmamamız, egzersizlerimizi aksatmamamız gerektiğini hepimiz biliyoruz. Peki bunu yaparken temel kurallara dikkat ediyor muyuz? İşte o altın kurallar… Spor yapmak, sağlıklı bir yaşamın anahtarı. Ancak doğru yöntemlerle yapılmazsa spor, yaralanmalarla sonuçlanabilir ve sağlığınıza zarar verebilir. İster profesyonel bir sporcu olun, ister hobi olarak yapın; spor yaralanmalarından kaçınmak için gerekli önlemler almalı ve bazı kurallara dikkat etmelisiniz. Bu kurallar sayesinde spor yaparken sağlığınızı koruyabilir ve sakatlanma riskini en aza indirebilirsiniz. Sağlıkla spor yapmanın yolu, vücudunuzu dinlemek, doğru teknikleri kullanmak ve gerekli önlemleri almaktan geçiyor. Çünkü spor yaparken amaç sadece fiziksel yönden sağlık kazanmak değil, aynı zamanda uzun vadede genel sağlığı da korumak. Sağlığı riske atmadan spor yapmanın püf noktalarını Doç. Dr. Murat Köken’den (Memorial Sağlık Grubu Medstar Antalya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü) öğreniyoruz. Doğru ekipman kullanın Her spor dalı için uygun ekipman kullanmak, yaralanmalardan korunmanın en basit ama en etkili yoludur. Ayakkabıdan dizliklere,…