Kanepede Bastıran Uyku Neden Yatakta Kaçar?
Eve dönüşün güzel yanı: Uzun bir günün ardından kanepeye uzanıyorsunuz, televizyon izlerken birden uykuya dalıyorsunuz. Sonra biri uyandırıyor ve yatağa gitmeniz gerektiğini hatırlatıyor. Ama işte yatağa uzandığınız an bütün uyku geri gelmemecesine kaçıp gidiyor. Peki neden? Oda güzel ve sıcak, kanepe rahat, televizyonun arka planda akan gürültüsü ninni gibi geliyor. Sonra ya siz birden kalkıyorsunuz ya da ev halkından biri dürterek “Madem uyuyorsun, haydi yatağa” deyiveriyor. Ama işte yatak odasına vardığınızda artık hiç uykulu olmadığınızı fark edip büyük bir hayal kırıklığı yaşıyorsunuz. Peki neden kanepede uyku bu kadar kolay geliyor da yatakta büyü bozuluyor? Kanepede Uykuya Dalmak Neden Bu Kadar Kolay? Bunun nedenlerinden biri, uyku baskısı. Bu kavram, uyku için biyolojik dürtünün gücünü ifade ediyor. Ne kadar uzun süre uyanık kalırsanız uyku baskısı da o kadar artıyor. Biyolojik saatiniz veya sirkadiyen ritminiz başka bir faktör. Bu döngü, size gündüzleri uyanık olmanızı ve geceleri uyumanızı söylüyor. Ortamınız da uykuya dalma olasılığınızı etkileyen şeyler arasında. Az önce yemek yemiş olabilirsiniz, kanepeniz çok rahattır, odanın sıcaklığı idealdir, ışık loştur ve belki arka planda bir TV programı ya…
Kaçan Uykuyu Geri Getirmenin 10 Yolu
Bazı geceler sabaha karşı uykunuz bölünebilir. Özellikle bu sıcak havalarda normaldir de… Ama tekrar dalmak çok zorlayıcı, bezdirici olabilir. Bu basit adımları izleyerek işinizi kolaylaştırabilirsiniz. Gecenin ortasında zaman farklı akar. Uykunuz kaçtığı an saatler geçti zannedersiniz, sonra bir bakarsınız ki sadece beş dakika olmuş. Tekrar uykuya dönemedikçe canınız sıkılır, canınız sıkıldıkça uykunuz kaçar; fena bir döngüye girip sabahı sabah edersiniz. Uykunuzu alamayınca ertesi günün nasıl geçeceğini hesaba katmıyoruz bile… O an öyle hissetmeseniz de sabaha karşı uyanmak tamamen normal bir durumdur. Oxford Üniversitesi’nden sirkadiyen nörobilim profesörü Russell Foster, “İnsanın doğal uyku döngüsü sekiz saatlik kesintisiz bir zaman dilimi değildir” diyor. Yine de tekrar uyuyup uyuyamayacağınız da dahil olmak üzere her konuda endişelenerek uyanık kalmak hiç hoş değil; hele de sık sık oluyorsa. İşte sorunu nasıl aşacağınıza dair uzman tavsiyeleri… 1. Gülümseyin İngiliz uyku tıbbı danışmanı Dr. Alanna Hare, gecenin ortasında kötü düşüncelere gark olmanın kolay olduğunu söylüyor: “Yarın işyerinde performansım kötü olacak, sonra işimi kaybedeceğim, sonra sevgilim beni terk edecek gibi karamsar düşünceler çok hızlı bir şekilde tırmanabilir. Geceleri uyanık olmanın korkunç sonuçlara yol…
Gündüz Şekerlemesi Beyni Genç Tutar
Uykunun büyüleyici faydalarına her geçen gün bir yenisi ekleniyor. İşte son güzel haber: Bilim insanları yaptıkları araştırmaya göre kısa gündüz şekerlemelerinin beyni yaşlandıkça sağlıklı tutabileceğini söylüyor. Gün içinde kısa bir şekerleme yapmak, yaş ilerledikçe beyin sağlığını korumaya yardımcı olabilir. Daha önceki araştırmalar, uzun şekerlemelerin alzheimer hastalığının erken bir belirtisi olabileceğini öne sürse de, bazı başka çalışmalar kısa süreli şekerlemelerin insanların öğrenme yeteneğini geliştirebileceğini ortaya koymuştu. Araştırmacılar şimdi de kestirmenin beyin büzülmesinden korunmaya yardımcı olabileceğini gösteren kanıtlar bulduklarını söylüyor. Yaşla birlikte ortaya çıkan bir süreç olan beyin küçülmesi, bilişsel sorunları ve nörodejeneratif hastalıkları olan kişilerde hızlanıyor. Bunun uyku sorunlarıyla ilgili olabileceğini öne süren bazı araştırmalar da bulunuyor. Yeni çalışmayı hazırlayan ekip ise “Bu çalışmalara paralel olarak, gündüz kestirme alışkanlığıyla daha büyük toplam beyin hacmi arasında bir ilişki bulduk. Bu da düzenli olarak kestirmenin kötü uykuyu telafi ederek nörodejenerasyona karşı bir miktar koruma sağladığını düşündürebilir” diyor. 6.5 Yıla Kadar Daha Az Yaşlanma Araştırmaya Birleşik Krallık’taki University of College London ve Uruguay’daki University of the Republic’ten uzmanlar imza attı. Veriler için işe alım sırasında 40’la 69 yaşları…
Yaşanan Sorun Basit Bir Horlama Değilse?
Sabahları yorgun kalkmak, baş ağrısı, sürekli uyku hali, gün içinde konsantrasyon bozukluğu gibi şikayetler, horlama ya da uyku apnesi nedeniyle yaşanabiliyor. Kilo vermek, uyku pozisyonunun değiştirilmesi, alkol ve sigaranın bırakılması gibi önlemlerle horlama önlenebiliyor. Peki ya yaşanan sorun basit bir horlama değilse?.. Memorial Ataşehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Yelda Turgut Çelen’e kulak veriyoruz. Neden horladığınızı biliyor musunuz? Horlama, üst solunum yollarında yaşanan hava yolu darlığında yumuşak damağın hava geçerken titremesi sonucu oluşmaktadır. Horlama bir hastalık değil altta yatan farklı hastalıkların işareti olabilmektedir. Horlamanın birçok nedeni olabilir. Aşırı kilo horlamaya neden olabilmektedir. Soluk borusunu, üst solunum yolunu tıkayan, daraltan geçişi azaltan herhangi bir anatomik darlık veya hastalık horlamaya neden olabilir. Çenede veya üst damakta yaşanan şekil bozuklukları horlamaya zemin hazırlayabilir. Hamilelikte üst solunum yolu ödeme bağlı daraldığı ve mukozalar şiştiği için horlamalar artabilmektedir. Alkol kullanımı solunum kaslarını gevşettiği için horlama görülebilmektedir. Yoğun sigara içildiğinde, üst solunum yollarında inflamasyon (mikrobik olmayan iltihaplar) ve daralma olduğu zaman horlamalar daha sık görülmektedir. Rahat uyumak için kullanılan uyku ilaçları da horlamayı tetikleyebilmektedir. Küçük dil ve yumuşak damak…
Fibromiyalji Ataklarına Karşı 5 Etkili Önlem
Geceleri uykuya dalmakta güçlük çektiğim yetmiyormuş gibi, sık sık da uyanıyorum… İyi uyumuş olsam bile sabahları sanki gözümü hiç kırpmamış gibi yorgun kalkıyorum… Öyle halsizim ki kolumu bile kıpırdatacak halim yok… Kas ve kemik ağrılarım dinmek bilmiyor… Siz de bu sorunlardan yakınıyorsanız, nedeni fibromiyalji hastalığı olabilir. Günümüzün önemli sağlık sorunlarından biri olan fibromiyalji, ülkemizde nüfusun yaklaşık yüzde 9’unu etkileyecek kadar yaygın görülen romatizmal bir hastalık. Her yıl yaklaşık 100 bin kişi fibromiyalji tanısı alıyor, uzmanlar bu rakamın her yıl artacağını belirtiyor. Vücutta oluşan yaygın ağrıya yorgunluk, uyku bozuklukları, baş ağrısı, duygu durum değişiklikleriyle bağırsak sorunlarının eşlik etmesi, yaşam kalitesini ciddi boyutlarda düşürebiliyor. Üstelik semptomların göreceli olması, pek çok hastalığı taklit etmesi ve tanıyı kesinleştirecek testlerin bulunmaması nedeniyle hastalığın teşhis edilmesi uzun yılları bulabiliyor. Acıbadem Bakırköy Hastanesi fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı Prof. Dr. Şule Arslan, fibromiyalji için henüz kesin bir çözüm olmasa da çeşitli tedavi yöntemleriyle semptomların kontrol altına alınabildiğini belirtiyor: “Fibromiyaljide görülen yakınmalar kişiden kişiye farklılık gösterebiliyor. Bu nedenle tedavi, hastanın ihtiyaçlarına göre düzenleniyor. Kişiye özel uygulanan tedavilerin yanı sıra yaşam alışkanlıklarında yapılacak…
Sağlıklı Uyku = Kaliteli Yaşam
Sonuçları yeni açıklanan bir çalışma, düzenli iyi uykunun, mutluluk ve esenlik gibi yaşam kalitesi göstergelerini iyileştirmeye yardımcı olabileceğini söylüyor. Araştırmacılar ayrıca uyku kalitesinin, uykunun uzunluğundan daha önemli olduğunu ekliyorlar. Gelin, daha yakından bakalım. Yaşam kalitesi için uykunun uzunluğundan çok kalitesi önemli. Bunu, yıllık hazırlanan Çek Hane Halkı Paneli Anketi’nin 2018-2020 verileri analiz edilerek yapılan ve sonuçları PLOS One dergisinde yayımlanan bir araştırma söylüyor. Daha önce yapılan çoğu araştırma, uyku kalitesini bir kişinin genel refahıyla ilişkilendiriyordu. Ancak uzmanlar bu son araştırmanın, sosyal jet-lag denilen sendromun yaşam kalitesi üzerindeki uzun vadeli etkilerini ve uyku süresi, uyku kalitesi ve uyku zamanlamasındaki değişiklikleri test eden ilk çalışma olduğunu söylüyor. Sosyal jet-lag sendromu ise örneğin hafta sonları uyku düzeni değiştirildiğinde, geç yatılıp geç kalkıldığında, vardiyalı çalışıldığında, yani özetle vücudun doğal uyku düzeni bozulduğunda ortaya çıkan bir durum. Uyku ve yaşam kalitesi Araştırmanın sonuçlarına göre uyku kalitesi, iş stresi dışındaki beş yaşam kalitesi ölçütünün tamamıyla anlamlı bir şekilde ilişkili. Başka bir deyişle, kaliteli bir gece uykusu uyumak; yaşam doyumunu, esenliği, mutluluğu ve öznel sağlığı iyileştirmeye yardımcı olabiliyor. Araştırmacılar, uyku süresinin…
Dünya Uyku Günü’nde Sağlıklı Uykuyu Kutlayın
Dünya Uyku Derneği, bu yıl Dünya Uyku Günü olarak kutlanan 17 Mart 2023 Cuma günü ve etrafında, uyku sağlığı farkındalığı etkinlikleri düzenlemek için küresel bir eylem çağrısı yayınladı. Dernek üyeleri, uyku uzmanları ve 70’ten fazla ülkedeki toplum sağlığı savunucuları, uyku sağlığını geliştirmek için yerel, bölgesel ve ulusal etkinlikler düzenleyecek. Elbette her şey İyi Uyku İyi Hayat için! Bu yıl Dünya Uyku Günü’nün tema cümlesi, “Sağlık İçin Uyku Esastır” olarak belirlendi. Tıpkı iyi yemek ve egzersiz yapmak gibi, uyku da kişinin fiziksel, zihinsel ve sosyal esenliği için temel oluşturan bir davranış. Ancak ne yazık ki hâlâ genel sağlık için gerekliliği tam olarak anlaşılmış değil. İşte Dünya Uyku Günü her yıl uyku sağlığı uzmanları ve iyi uyku savunucularıyla birlikte uyku sağlığını geliştirmek için bir fırsat oluyor. Çünkü unutmayın ki belli bir hedef için güçleri, çabaları birleştirmek, her zaman bireysel mücadeleden daha büyük etki yaratıyor. Siz de Dünya Uyku Günü’nde uyku sağlığı hakkında bilgilenin, bilgi verin ve İyi Uyku İyi Hayat hareketini büyütmeye yardımcı olun! Dünya Uyku Günü neden var? Dünya Uyku Günü, genellikle modern yaşam alışkanlıkları…
Hygge yaşam tarzının tamamlayıcısı mumlar
Madem sürekli hygge’den bahsediyoruz; o zaman bu tarzın en önemli tamamlayıcılarından biri olan mumlara da yakından bakmamız gerek. Mazisinden doğru yakma yollarına kadar, girdiği ortamı bir anda değiştiren mumlar hakkında bilmeniz gereken her şey burada… Mum, en popüler dekorasyon ve aslında sağlık aksesuarlarından biri. Uzun bir günün ardından kendinize gevşemek için biraz zaman ayırırken elinizin muma uzanması tesadüf değil; onun yaydığı ışığın gecenin içinde titreşmesini izlemenin rahatlatıcı bir yanı var. İnsanların evlerinde mum bulundurmayı sevmelerinin bir başka nedeni de kokulu, sütun, yüzen, soya mumu gibi pek çok seçeneğe sahip olması. Onları tepsilere, mumluklara, cam kavanozlara, daha pek çok yere ve pek çok farklı şekilde yerleştirerek kısa sürede gerçekten etkileyici görüntüler yaratabilir, ortamın ışığını hatta kokusunu değiştirebilirsiniz. Mum hakkında bilmeniz gerekenler Antik Romalılar, aralık ayında kutladıkları ve bereket, tarım ve verimlilik tanrısı olan Satürn’e adadıkları Saturnalia bayramında birbirlerine hediye olarak mum verirlerdi. Günümüzde çoğu mum, daha ucuz olduğu için parafinden yapılıyor ancak balmumu, soya mumu, hindistancevizi mumu gibi daha çevre dostu seçeneklere ulaşmak artık çok kolay. Renkler, uçucu yağlar, parıltılar, taşlar gibi ekstra unsurlarda da…
Uykunun lagom’u olur mu?
Cevap veriyoruz: Hiç olmaz mı! Lagom felsefesi ‘ne az ne de çok, tam kararında’ temeli üzerine inşa ediliyor. Sağlıklı uyku düzeni de zaten buna ihtiyaç duyuyor. O zaman gelin, nasıl başarabileceğimizi öğrenelim… Gizemi henüz çözülemeyen uyku konusunda son yıllarda çok sayıda araştırma yapılıyor. Bu çalışmalara göre toplumda yüzde 20’yle 40 arasında değişen oranlarda uyku sorunları görülüyor. Buna bağlı olarak, özellikle geceleri 5 saatten az uyuyan 50 yaş üstü kişilerde kronik sağlık sorunlarının ortaya çıkma riski giderek artıyor. Uyku yoksunluğunun da zamanla beyin, kalp-damar, mide-bağırsak, endokrin ve bağışıklık sistemleri üzerinde olumsuz etkileri ortaya çıkıyor. Aslında uyku hakkında dengeyi bulmak için de lagom kavramının dayandığı ‘ne az ne de çok, tam kararında’ felsefesinden yararlanmak mümkün. Kaliteli bir uyku için yapılması gerekenler ise hiç de zor değil. Ömür uzatacak bu pratik önerileri Memorial Kayseri Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Nergiz Hüseyinoğlu’ndan öğrendik. Uyku kalitesini koruyun Uyku, canlılar için dinlenme ve onarım süreci. İnsanlar düzenli olarak uyuduğunda kalp-damar, solunum, sinir, endokrin, mide-bağırsak ve bağışıklık sisteminde onarım ve vücut organizasyonunda değişiklikler oluyor. Sürecin başında olan merkezi sinir sistemi bir…
Uykusuzluğa yol açabilecek 4 vitamin eksikliği
Tüm tavsiyeleri yerine getirdiğiniz halde hâlâ uykusuzluk sorunu yaşıyorsanız, nedeni vitamin eksikliği olabilir. Gelin, o vitaminlere yakından bakalım…
