Yenidoğan dönemi bir bebeğin anne karnındaki deneyimleri sonrasında dış dünya ile tanışma ve hayatla uyumlanma dönemidir. Bu dönemdeki uykular da bu adapte olma sürecinin bir parçası olarak gelişir. Hayatın ilk aylarında bebeklerin uykusundan neler beklemeliyiz, bu dönemde onları nasıl destekleriz konularını bilmek ve iyi anlamak önemlidir. Ancak yenidoğan dönemi birçok yerde söylenenin aksine uykuya en az müdahalede bulunulması, uykuyu koruyan duygusal ve duyusal faktörlere çok daha fazla odaklanılması gereken bir dönemdir.

Yatsan

  • Yenidoğan döneminde bebeğin en önemli güven kaynağı annedir. Bu nedenle de bebeğin gerek uyku gerek diğer tüm ihtiyaçlarının sağlıklı karşılanmasının kalbinde yeni doğum yapmış annenin desteklenmesi, fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarının karşılanması için yardım alması en kıymetli süreçtir. Beden ve ruh sağlığı dengeli olan bir anne, bebeğine her konuda daha çok destek olabilir.
  • Bu dönemdeki uykular düzensizdir. Gece-gündüz ve uyku-uyanıklık dengemizin kalbi olan sirkadyen ritm tam olarak üçüncü ayda gelişir. Bu nedenle bebekler hayatlarının ilk dönemlerinde bölünmüş gece uykuları ile gündüze serpiştirilmiş ve saat bazında bizlere düzensiz gelen farklı sürelerde ve zamanlarda uyku uyuyabilirler. Esas olan bebeğin uyku sinyallerini takip etmek ve yorgun olduğunda bekletmeden uykuya geçmesine yardımcı olmaktır. Bu dönemde bebekler ortalama bir saat kadar uyanık kalabilirler. Onların bu uyanıklık süresini takip etmek, uyanıklıktaki sinyallerini de iyi izleyip fazla uyarana maruz bırakmamak da değerlidir.
  • Bu dönemde bebekler çok hızlı bir gelişim süreci geçirirler ve sık sık beslenirler. Beslenmek aynı zamanda da yorucudur. İster emsin, ister mama alsın birçok bebek beslenirken uyuyabilir. Bu uykular bazen kısacık, bazen de beslenerek daldıkları ve daha sonra uzun süre devam ettirdikleri uykular olabilir. Sık sık uyuyan ve beslenen bu dönemdeki bebeklerin bu iki sürecini apayrı tutmaya çalışmak doğal ve gerçekçi olmaz. Önemli bir ayrım ise şuradadır: Her hangi bir beslenme ihtiyacı görmediğiniz bebeğinizi uykusu geldi diye emziriyor veya biberon veriyor musunuz? İşte buna ihtiyaçları yoktur.
  • Yenidoğan bebekler ağlarlar. Kendilerini ifade etmenin, duygularını dışavurmanın yegane yolu budur. Kimi bebekler mizaçları gereği, kimileri sindirim sistemlerinin gelişimi zorlandığından (gaz, reflü gibi sorunlar kaynaklı), kimileri de zor anne karnı, zor doğum veya ruhsal olarak zorlanan bir anne ile beraber olduğundan daha çok ağlayabilirler. Her ağlama ihtiyaçtandır, her sesleniş duyulmalı ve dinlenmelidir. Bu ağlamalar da yenidoğan döneminde uyku öncelerine veya aralarına birikebilir. Böyle zamanlarda bebeklere destek olurken “susturmak” değil, “dinlemek, anlamak ve sakinleşmesine eşlik etmek” yegane amacımız olmalıdır. Sakinleşmelerinin kaynağında ise içgüdüsel olarak güvende hissetmenin yattığını bilelim. Dengeli bir kalp atışı, normal bir vücut ısısı ile ona eşlik etmek, dingin ses tonu, yumuşak dokunuşlar ve hafif salınımlar gibi duygusal/duyusal destekler bebeğinize iyi gelecektir.
  • Bu dönemde bebeklerin uykusuna destek olmak için birçok ebeveyn bebeğine emzik sunar. Ben bunu yapmanızı önermiyorum. Öncelikle yenidoğan sürecinde emzik kullanımı emzirmenin önündeki en büyük engellerden biri olabilir. İkincisi de biraz önce yukarıda aktardığım gibi, her ağlama dinlenmeli ve ilişki ile sakinleştirilmesi sosyal duygusal açıdan en geliştirici ve sağlıklı olanıdır. Uykuya geçişte bebeklerin doğrudan emziğe ihtiyaçları yoktur, sakinleştirilmeye ihtiyaçları vardır. Özel durumlar hariç sağlıklı bir ebeveyn-bebek sürecinde aslında emziğe kimsenin ihtiyacı yoktur.
  • Bu dönemdeki uykuların ebeveyn odasında olması tüm aile için en sağlıklı ve en kolayıdır. Gece beslenmeye devam edecek bebeğe ebeveynlerin de uykuları en az bölünecek şekilde destek olabilmeleri için ebeveyn yatağının yanına yerleştirilmiş “anne yanı yatakları”nı tavsiye ediyorum.
  • Bu dönemdeki uykularda kundak çok yardımcıdır ancak her bebek sevmeyebilir. Kundaklı veya kundaksız, bebeklerin kendilerini daha sabitlenmiş/yerleşik hissetmesi de onların güvende hissetmesine yardımcı olur. Karınlarına doğru kendi kendilerine topladıkları bacakların ve ayaklarının altına bir yumuşak destek koymak, orta alanı kovuk gibi olup etrafı daha şişkin bebek yatakları kullanmak gibi çözümler onların uykularına iyi gelebilir.
  • Yenidoğan döneminde beyaz gürültü kullanımı çok yaygındır. Beyaz gürültünün bebek uykusuna faydası olmakla beraber işitme gelişiminde ciddi riskler içerdiğini de biliyoruz. Bu nedenle benim önerim beyaz gürültü yerine ihtiyacınız olduğunda doğa sesleri (su, dalga…) ile bebeğinizin uykusuna eşlik etmeniz olur.
  • Bebeğinizin gece uykusunu korumak için gece emzirmeleri esnasında ışık açmamanız ve gerekli olmadıkça bezini değiştirmemeniz iyi olur. Ayrıca bu dönemde bebekler uykularında sesler çıkartabilirler, hatta gözlerini açıp kapatabilirler. Bebeğinizi yatağında almadan önce biraz beklemeniz ve izlemeniz gereklidir, aksi durumda aslında uyuyan bebeğinizi siz uyandırabilirsiniz.

Yeni doğan bebeğiniz için Yatsan bebek yataklarına göz atabilirsiniz.