Çocuklarda uyku sorunları, özellikle büyümeyi ve okul başarısını olumsuz etkiliyor. Hatta uzun vadede akciğer ve kalpte çeşitli hastalıklar bile ortaya çıkabiliyor. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden çocuk göğüs hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Ayşe Ayzıt Kılınç hem çocuklarda karşılaşılan uyku problemlerini ve çözümlerini anlattı hem de Cerrahpaşa bünyesinde yeni hizmete giren uyku laboratuvarları hakkında bilgi verdi.
Çocukluk çağında görülen belli başlı uyku sorunları neler?
Uykuda solunum problemlerine, yenidoğan döneminden erişkin yaş grubuna kadar tüm çocukluk yaş gruplarında rastlanabilir. Geniz eti ve bademcikler, hızlı büyüdükleri okul öncesi çağda çocuklarda en sık görülen uykuda solunum problemi sebebi.
Riski artıran faktörler neler?
Üst solunum yollarındaki anatomik darlıklar, baş ve yüz anomalileri, çeşitli kas ve sinir hastalıkları, kardiyopulmoner hastalıklar, obezite ve erken doğum, çocuklarda uykuda solunum problemleri riskini artırır.
Çocuklarda uyku sorunlarına hangi ek problemler eşlik eder?
Uyku bozukluğu bulunan çocuklarda uyku sırasında horlama, zaman zaman solunumun durması gibi belirtiler görülebilir. Ayrıca gün içinde uyku hali, aşırı hareketlilik, dikkat eksikliği, okul başarısında azalma, altını ıslatma, büyüme geriliği, yorgunluk, baş ağrısı, iştahsızlık gibi sorunlara yol açabilir. Ağır uyku solunum problemi olan çocuklarda akciğer ve kalpte (hipertansiyon vb.) çeşitli hastalıklara neden olabilir.
Son yıllarda çocuklarda uyku sorunları arttı mı?
Hayatımızın büyük bir bölümünü kaplayan uyku, yeterli ve düzenli olmadığı takdirde birçok sağlık sorunuyla karşımıza çıkabiliyor. Özellikle halen içinde bulunduğumuz pandemi sürecinde ekran bağımlılığının artması, gece uyku düzeninin bozulması gibi nedenlerle çocuklarda uyku sorunları çok daha sık görülüyor.
Çocuklarda uyku sorunlarının teşhisi için neler yapılır?
Çocuklarda uyku bozuklukları tanısı; öykü, fizik muayene ve uykunun değerlendirildiği çeşitli tetkikler sonucunda koyulur. Tanı koymak, olumsuz sonuçların gelişebileceği hastaları belirlemek ve bu sorunları olan hastalara erken tedavi başlatmak için önemli. Tanı koymada en değerli yöntem polisomnografi yani uyku testi. Bu test uyku sırasında solunumda durma süresi ve sayısını ölçer. Ek olarak kalp ritmi ve kan oksijen değeri hakkında bilgi verir.
Çocukluk çağı uyku sorunları nasıl tedavi edilir?
Çocuklarda polisomnografi sonucunda saptanan uyku bozukluğuna göre farklı tedavi seçenekleri uygulanır. En sık neden geniz eti bademcik büyümesine bağlı olduğundan, hafif düzeydeki büyümelerde ilaç tedavisi verilirken, ağır düzeyde solunum problemlerine yol açan durumlarda cerrahi tedavi tercih edilir. Benzer şekilde çene ve yüz yapısal bozukluğuna bağlı olan uyku sorunlarında düzeltici cerrahi operasyonlar, uyku problemlerinin ortadan kaldırılmasında yardımcı olur. Cerrahinin gerekli olmadığı uyku sorunlarında gece boyunca hastaya solunum destek cihazı verilerek uyku kalitesini artırmak hedeflenir.
Aralık ayında hizmete giren polisomnografi laboratuvarınızda çocuklara yönelik hangi sorunlar incelenecek?
Sağlık kuruluşlarında özel bir alanda oluşturulan uyku laboratuvarlarında, bir gecelik uyku sırasında hastaya bağlanan elektrotlar sayesinde, hastanın uyku kalitesinin bir teknisyen tarafından bilgisayar ortamında takibiyle polisomnografi yapılır. Ülkemizde birçok merkezde erişkinlerde polisomnografi yapılmakla birlikte çocuk hastalarda bu testi yapan merkez sayısı sınırlı sayıda. İstanbul Avrupa yakasında çocuklarda uyku testi yapan ilk ve tek merkez hastanemizde (Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi) kuruldu. Hasta başvuruları çocuk göğüs hastalıkları kliniğimizden alınıyor, uzman hekimin değerlendirmesi sonucu test randevuları veriliyor. Uyku testlerimiz de uzman teknisyenler eşliğinde çocuk hastalıkları binamızda yapılıyor.
