Sıcak hava dalgaları sadece rahatsız edici değil; uyku düzenimizden beslenme alışkanlıklarımıza her şeyi olumsuz etkileyerek genel sağlığımız için büyük bir tehdit oluşturuyor. Birkaç küçük müdahaleyle bu dönemi daha hasarsız atlatmak mümkün.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre sıcak hava dalgaları pek çok sağlık riski doğuruyor: Dehidrasyon, solunum yolları rahatsızlıkları, ısı krampları, isilik, güneş çarpması, bitkinlik, böbrek hasarları ve tabii ruh hali dalgalanmaları…
Healthline’ın (1) konu hakkında yaptığı Marnie Vinall imzalı haberde görüşlerine başvurduğu Phoenix Üniversitesi’nden Kathleen O’Grady Winston, bu sıcak havaların vücudun kendi sıcaklığını düzenleme yeteneğini etkileyebileceğini söyleyerek başlıyor anlatmaya. Ona göre bu sorunlar genellikle vücut normal yöntemlerle yani tipik bir tepki olarak terleme yoluyla soğumadığında ortaya çıkıyor: “Bu olunca vücut ısısı, metabolik sistemin soğuyabileceğinden daha hızlı yükselir. Sıcaklıkların artması ve belirli bir süre buna maruz kalmayla ilişkili sonuçlar önemlidir ve hayati organlara zarar verebilir.”
Kimleri etkiliyor?
Herkes sıcaklığa bağlı hastalıklardan şikâyetçi olabilir ama bazı insanlar daha büyük risk altındadır. Örneğin yaşı ilerlemiş yetişkinler, kronik rahatsızlıkları olanlar, 4 yaşından küçük çocuklar, zihinsel sağlık sorunları yaşayanlar…
Ayrıca bazı durumlar da değişen oranlarda bu riski artırabilir: Güneş yanığı, alkol tüketimi, yeterince sıvı almamak…
Korunmak için ne yapmalı?
Tüm bu tehlikelere rağmen sıcaklıkla ilgili hastalıklara yakalanmamanın bazı yolları var.
Açık hava aktivitelerini sınırlayın: Dışarıda yapılması gereken aktiviteleri mutlaka serin saatlere taşıyın. Mesela açık havada yaptığınız egzersizi sabah 07.00’den önce yapıp bitirmeye çalışın. Ayrıca günün diğer saatlerinde de yorucu faaliyetlerden kaçının ve mümkün olduğunca gölgede kalın.
Koruyucu güneş kremi kullanın: Özellikle havanın sıcak olduğu saatlerde güneş kreminizi sürmeden dışarı çıkmayın. O’Grady Winston, “Güneş yanığı vücudun kendini soğutma yeteneğini engeller ve dehidrasyona katkıda bulunabilir” diye açıklıyor. Çünkü güneş yanığıyla yükselen ısı, vücut sıvılarının buharlaşmasının artmasına neden oluyor, böylece vücut suyunu kaybediyor. Ayrıca güneşte kaldığınız her an bol bol su için.
Susuz kalmayın: Bol miktarda sıvı almak, özellikle de su içmek sizi sıcaklara karşı güçlü hale getirir. Ayrıca alkol ve şeker oranı yüksek içeceklerden uzak durmanıza yardımcı olur. Terleme yoluyla kaybedilen tuz ve mineralleri yerine koymak için sporcu içeceklerinden de yararlanabilirsiniz. Günlük sıvı alımı için tavsiye edilen miktarlar yaşa, cinsiyete, kiloya ya da hamilelik ve emzirme gibi özel durumlara göre değişebiliyor. Ancak yine de uzmanlar tüm yiyecek ve içeceklerden alınacak toplam sıvının erkeklerde 3.7 litre, kadınlarda 2.7 litre olması gerektiğini söylüyor (2). Bir sıcak hava dalgası söz konusuysa en azından bu miktarları karşılamak önemli. Ayrıca serinletici bitkilerle yapılan içeceklerden de yardım alabilirsiniz.
Kıyafetlerinizi havaya uydurun: Hafif, nefes alan giysiler ve geniş kenarlı şapka, eşarp, güneş gözlüğü gibi koruyucu kalkanlar kullanın. Açık renkli ve bol giysilere yönelin. UV ışınlarının cildinize ulaşmasını önlemeye çalışın.
Hafif şeyler yiyin: Serin kalmak için önemli ipuçlarından biri de bu. Salata, zeytinyağlılar, soğuk ayran çorbası, ölçüyü kaçırmamak koşuluyla meyve gibi hafif ve serin yiyeceklere yönelin. Gıda alımı ve sindirim vücutta ısı üretir. Sıcak ortamlarda iştahımızın pek açık olmamasının nedeni de budur. O’Grady Winston, “Az miktarda ve birkaç saatte bir yiyin. Her öğün veya atıştırmalıkta protein olsun” diyor.
Kaynaklar:
- healthline.com
- nap.edu/read/10925/chapter/1#xv
