Hiç uzatmadan söyleyelim; yukarıdaki sorunun cevabı ‘evet’! Uzmanlar, mantığa aykırı gibi görünse de, çorap giymenin vücut ısısını düşürmeye yardımcı olarak uykuyu destekleyebileceğini söylüyor.

Özellikle havaların ısınmaya başladığı şu günlerde, size biri doğrudan gelip başlıktaki soruyu sorsa, muhtemelen cevabınız olumsuz olur. Peki ya bilim insanları bunun aksini söylüyorsa? Yanlış okumadınız! Uzmanlar, çorapların ayak parmaklarını sıcak tutarak rahatlık ve konfor hissi yaratabileceğini, üstelik ilk bakışta mantıksız gibi görünse de çorap giymenin vücut ısısını düşürerek uykuyu destekleyebileceğini belirtiyor.

Çorap giymenin çekirdek vücut ısısını düşürmeye nasıl yardımcı olabileceğine dair çalışmalar fazla değilse de, iyi kabul görmüş bir teorik açıklama var. Birçok uyku uzmanı, çoğu insanın daha serin olduğunda daha iyi uyuma eğiliminde olduğu konusunda hemfikir. Amerikan Ulusal Uyku Vakfı, uyku sırasında ortam sıcaklığının 15.5-19.5 derece arasında tutulmasını önermekte. Ancak uzmanlar bunun geniş bir aralık olduğunu ve kişiye göre değiştiğini söylüyor. 2023’te yapılan bir araştırma da yaşlı yetişkinler için uykunun ‘en verimli ve dinlendirici’ anlarının 20-25 derecede gerçekleştiğini öne sürüyor.

Ter Vücut Isısını Düşürebilir

Aslında vücudumuz da geceleri bizi daha serin tutmaya yardımcı oluyor. Ortalama 37 derece olan vücut sıcaklığımız, sirkadiyen ritmimizden etkileniyor; gündüz ve gece boyunca hafif dalgalanma eğiliminde oluyor. Araştırmalar, vücut sıcaklığımızın sabah 4 civarında en düşük seviyede olduğunu, ardından gün boyunca kademeli olarak yükseldiğini ve akşam saatlerinde düşmeden önce zirveye ulaştığını gösteriyor.

Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi sözcüsü Indira Gurubhagavatula, terin vücut ısısını düşürebileceği gibi, deri altındaki küçük kan damarlarının genişleyerek ısının kaçmasına izin verdiği bir süreç olan distal vazodilatasyonu (damar genişlemesi) da azaltabileceğini söyledi.

Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi’nde profesör olan Gurubhagavatula, “Çorap giyerek ayaklarımızı ısıttığımızda, deri altındaki kan damarları sadece ayaklarda değil, her yerde genişler” diyor: “Bu damar genişlemesi, sıcak kanın yüzeye çıkmasını sağlar. Kan dolaşmaya ve cilde gelmeye devam ettikçe vücut ısısı atılır ve sonunda çekirdek vücut ısısı düşer. Beyne uykuya hazır olması için sinyal gönderen şey, çekirdek sıcaklığındaki düşüştür.”

2018 tarihli küçük bir çalışmada da, serin bir uyku ortamında çorap giyen altı erkeğin, uykuya ortalama 7.5 dakika daha erken daldıkları, daha az uyandıkları ve çorapsızlara göre 32 dakika daha uzun uyudukları ortaya konmuş. Ancak uzmanlara göre, çalışmanın boyutu ve metodoloji göz önüne alındığında, bulgulardan daha geniş çapta uygulanabilecek bir sonuç çıkarmak zor.

Benzer şekilde uzmanlar, yatmadan önce ılık bir banyo ya da duşun veya az miktarda alkolsüz, kafeinsiz, sıcak bir içeceğin vücut ısısını yükseltebileceğini belirtiyor. Ardından, vazodilatasyon sırasında bu yüksek vücut ısısındaki hızlı düşüşün de daha iyi bir uykuya yardımcı olabileceğini söylüyorlar.

Garantili Bir Yöntem Olarak Kabul Edilemez!

Cleveland Clinic Uyku Bozuklukları Merkezi’nde davranışsal uyku tıbbı direktörü olan Michelle Drerup ise yatarken çorap giymenin ‘herkese uyan bir öneri olmadığını’ vurguluyor. Elbette bu önerinin, uykusuzluk veya uyku apnesi gibi uyku bozukluklarını tedavi etmek için tavsiye edilmediğini, doktor tarafından reçete edilen tedavilerin veya ilaçların yerine geçmeyeceğini akıldan çıkarmamak gerekiyor.

Ayrıca uzmanlar, vücut ısısının düzenlenmesini engelleyen belirli rahatsızlıkları olan, diyabet gibi dolaşım sorunları yaşayan veya mantar enfeksiyonlarına yatkın olan kişilerin, uyurken çorap giyip giymemeleri konusunda bir sağlık uzmanına danışmaları gerektiğinin altını çiziyor.

Çorapla Uyumak İsterseniz Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Eğer tıbbi bir engeliniz yoksa ya da doktorunuzdan bu konuda onay aldıysanız, çorapla uyumayı denemek isteyebilirsiniz. Bu durumda, uyku uzmanlarının işaret ettiği ipuçlarını dikkate alabilirsiniz. Sizin için onları bir araya getirdik:

  • Temiz ve nefes alabilen çoraplar seçin. Sentetik malzemeler gibi nefes alamayan kumaşlar, terlemenin artmasına neden olarak ayak mantarına neden olabilir. Michelle Drerup; pamuk, kaşmir veya merinos yünü gibi doğal liflerden yapılmış çorapların ‘sıcaklıkları ve nefes alabilirlikleri göz önüne alındığında en iyisi olduğunu’ söylüyor.
  • Daha bol çorapları tercih edin. Bir doktor tarafından önerilmediği sürece dar çoraplar, özellikle de kompresyon çorapları dolaşımı engelleyebilir ve bazı tıbbi sorunların riskini artırabilir.
  • Özel uyku çoraplarını deneyin. Örneğin aloe vera katkılı çoraplar, uyku sırasında kuru ve çatlak ayakların nemlendirilmesine de yardımcı olabilir.
  • Hemen karar vermeyin. İnsanlar her gece birçok nedenden dolayı daha iyi ya da daha kötü uyuyabilir. Stanford Üniversitesi Uyku Tıbbı Bölümü’nden Rafael Pelayo, “Bu nedenle bir ya da iki geceye göre karar vermeyin. Eğer bunu deneyecekseniz, bir fark yaratıp yaratmadığını görmek için yaklaşık bir hafta boyunca yapın” diyor.