Sinovac mı BioNTech mi? Birinci doz bile koruyor mu yoksa ikinci dozu olmadan hiçbir anlamı yok mu? Üçüncü aşı herkese yapılmalı mı, bebekler muaf tutulmalı mı, yan etkiler ne zaman ciddiye alınmalı? Tüm dünyada aşılama çalışmaları devam ederken akla takılan çok soru var. Peki korona aşısında etkinliği artırmanın yolu var mı? Var! Hem de sadece iyi uyuyarak. Bu bilgiler çok işinize yarayacak.
Bir süredir gündemimiz aşı. Hangisini seçeceğiz? Sonrasında kendimizi nasıl hissedeceğiz? Aşı bizi tamamen koruyabilecek mi? Kafamızda onlarca soru dönüp duruyor. Peki çeşitli aşıların etkinliğine dair çok şey yazılır ve konuşulurken, bizim yapabileceğimiz bir şey yok mu? Yani vücudumuzun aşıya verdiği yanıtı önemli ölçüde artırabilecek basit ve ücretsiz bir çözüm var mı? Cevap, evet. Üstelik azıcık bir çabayla herkes için erişilebilir bir anahtardan söz ediyoruz: İyi uyku.
Her şeyden önce, uyku bağışıklık sistemimizde hayati bir rol oynuyor. Yeterince uyuduğumuzda beyaz kan hücrelerimiz istilacı bakteri veya virüslerle daha verimli bir şekilde savaşabiliyor. Uykuyu az aldığımızda ise bunun tersi oluyor; beyaz kan hücrelerimiz azalıyor ve en sonunda bağışıklık sistemi tehlikeye giriyor.
Az uyku eşittir az antikor!
Henüz uyku ve doğrudan COVID-19 aşılarıyla yapılmış çalışma yok ancak bilim dünyası benzer virüsler ve bağışıklık sistemi araştırmalarından yola çıkarak çeşitli uyarılarda bulunuyor. Buna göre gecede 7 saatten az uyuyan hastaların bağışıklık sistemi tepkisi daha düşük, aşılamaya rağmen korunmasız kalma olasılığı ise 11 kat daha fazla oluyor.
Yine COVID-19 benzeri virüsler üzerinde yapılan birçok bilimsel araştırma, iyi uykunun vücudun antikor yanıtını artırabileceğini ve böylece aşılardan daha iyi koruma sağlayabileceğini kanıtlıyor.
Kaliforniya Üniversitesi’nden uyku uzmanı ve psikiyatr Dr. Aric Prather, “Aşılamayı çevreleyen günlerde uykusuzluğun daha az antikor üretmeyle ilişkili olduğunu gösteren birkaç araştırma var” diyor.
Bağışıklık sistemi güçleniyor
7-8 saatlik kaliteli bir uyku yaşamımızın her alanından çok daha yüksek verim alabilmemizi sağlıyor. İçinde bulunduğumuz şu zor günlerde bu etki çok daha büyük önem kazanıyor. Özellikle pandemi döneminde iyi uykunun aslında bir süper güç olduğunu çok daha iyi anlıyoruz. Bu konuda bilimsel kanıtlar da söylediklerimizi destekler nitelikte.
Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi Başkanı Dr. Kannan Ramar, “COVID-19 aşıları yapılırken, hastaların da sağlıklı kalabilmek için uykularına öncelik vermeye devam etmeleri büyük önem taşıyor. Düzenli olarak yeterli, yüksek kaliteli uyku almak vücudunuzun bağışıklık sistemini güçlendirir ve bir aşıya cevabınızı optimize eder” diye anlatıyor.
Uyku bozukluğu olanlar ne yapmalı?
Peki ya uyku bozukluğu olanlar ne yapacak? Aşı devam eden tedavilerini etkiliyor mu veya semptomlarını şiddetlendiriyor mu? Nörolog ve uyku bozuklukları uzmanı Dr. Michael Thorpy, “Aşıların herhangi bir uyku bozukluğunu kötüleştirebileceğine dair hiçbir kanıt yok. Tüm hastaların mümkün olan en kısa sürede aşılanması teşvik edilmeli” diyor.
Hatta Thorpy’ye göre COVID-19’a yakalandıklarında etkileri daha ağır hissettikleri için uyku apnesi hastalarını aşılamak, özellikle önem taşıyor. Dr. Thorpy ayrıca aşı olmanın verdiği tatminin de genellikle geceleri daha iyi uyumayı sağladığını hatırlatıyor.
