Bu ayı tatile, sahile, bol bol dinlenip eğlenmeye ayırdık ama daha sabah kalkarken bile yorgunsanız, dayak yemiş gibi uyanıyorsanız bu nasıl mümkün olabilir ki? Çok fazla kişinin boğuşmak zorunda kaldığı bu dertten kurtulmak için çareleri sıraladık.
“Sabah yataktan yorgun kalkıyorum, hiç dinlenmemiş gibiyim”, “Dayak yemiş gibi uyanıyorum”, “Yataktan çıkamıyorum, belim korkunç ağrıyor”, “Sabah kalktığımda çok kötü bir kalça ağrısı yaşıyorum”… Bu ve benzeri şikayetler modern çağın koşuşturmacasında artık neredeyse kanıksanmış durumda. Üstelik yaşa da bakmıyor. Peki bütün gece uyuduğumuz halde neden dinlenemiyoruz? Sabahları kalkarken neden her yerimiz ağrıyor? Acıbadem Ataşehir Hastanesi Ağrı Kliniği (Algoloji) uzmanı Prof. Dr. Alp Yentür, normalde sabahları uyanınca dinlenmiş hissedilmesi gerekirken güne ağrılarla başlamanın altında birçok neden yatabildiğini söylüyor. Yentür’den hem sabah ağrılarının altında yatan gizli etkenleri hem de başa çıkma yollarını öğrendik; önemli uyarılarını ve önerilerini dinledik.
Stresinizi Yönetmeyi Öğrenin
Stres, vücutta bir dizi fizyolojik değişikliğe neden olur. Farkında olmadan kas gerginliğini artırır ve ağrıya neden olan kimyasal maddelerin salınımına yol açabilir. Günümüzde sık görülen bu olgu, yoğun stres altında olduğunuz dönemlerde kaslarda ortay çıkan gerginliğin neden olduğu ağrılardır. Bu nedenle, stresten tamamen kurtulmak mümkün olmasa da kontrol altına almayı öğrenmeye çalışın, gerekirse profesyonel bir destek alın. Unutmayın; kontrollü yaşadığınız stres sizi tehlikelerden korurken zinde tutar ancak aşırıya kaçmamak, ipleri elinizde tutmak şartıyla. Yatağa stresli ve gergin girmemeye, özellikle yatmadan hafif egzersizler yapmaya ya da gün içinde pilates gibi kasları geren ve güçlendiren egzersizler yapmaya çalışın.
İdeal Kilonuza Kavuşun
Fazla kilo sağlığın düşmanı olduğu gibi, sabahleyin güne zinde, enerjik ve ağrısız başlamanın da önündeki en büyük engellerden biri. Bu nedenle sağlıklı bir diyetle, varsa aşırı kilolarınızdan kurtulun ve ideal kilonuza ulaşın.
Uyku Apneniz Olup Olmadığını Kontrol Edin
Uyku apnesi; fazla kilo, anatomik sorunlar ve yatış pozisyonuyla ilişkili olarak uyku sırasında tekrarlayan solunum durması veya azalmasıyla karakterize edilen bir uyku bozukluğudur. Bu kişiler, uyku sırasında oksijen eksikliği yaşayabilir, bu da sabah ağrılarına ve yorgunluğa neden olabilir. O nedenle uyku apneniz olup olmadığını öğrenmek için KBB uzmanına görünmeniz fayda sağlayacaktır.
Kas ve Eklemlerinizi Güçlendirin
Halk arasında kireçlenme de denilen ve eklem kıkırdağının yıpranması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlık olan osteoartrit, özellikle ileri yaşlarda sabahları görülen eklem ve kemik ağrılarının en önemli nedenidir. Belirgin özelliği, yatakta gece boyunca sağa-sola dönerken görülen ağrı şikayeti ve yataktan kalktıktan sonra hareket etmeye başlayınca ağrıların kısmen hafiflemesidir. Sabah tutukluğunun süresi kişiden kişiye değişebilir ve genellikle hareketle birlikte azalır. Sabahları eklem sertliği ve tutukluğu yaşayan kişiler hafif egzersizler yaparak rahatlayabilirler. Ancak düzenli egzersizi mutlaka günlük yaşam alışkanlıkları arasına eklemek gerekir. Kilo vermek de şikayetlerin azalmasında etkili olur. Bunlara rağmen sorun devam ediyorsa ağrı hekimine başvurulabilir.
Fibromiyaljiniz Var Mı, Öğrenin
Yaygın kas ve bağ dokusu ağrısıyla karakterize, kronik bir rahatsızlık olan fibromiyalji, çoğunlukla “Her yerim ağrıyor, yorgunum, sırtımın ve kollarımın ağrısından duramıyorum, ağrı kesici işe yaramıyor” şeklindeki serzenişlere yol açıyor. Fibromiyalji klasik ağrı kesicilere cevap vermeyen, vücudun her tarafında ağrı, sızlama, halsizlik ve yorgunlukla kendini gösteren sinsi bir hastalık. Kişi sabah yorgun kalkar, hatta kalkamaz. Kalkmak istemez. Sabahları sertlik ve ağrıyla yorgun uyanmak, fibromiyalji hastalarında sık görülen bulgudur. Halsizlik, kırıklık, yorgunluk hissi ve yaygın vücut ağrısı gün boyu davam eder. Fibromiyaljisi olanların kardiyo egzersizleri yapmasında fayda var. Haftada üç kez ve en az 30’ar dakika kalp atışınızı hızlandıracak şekilde yürüyüş veya bisiklet gibi egzersizler yapın. Egzersizle birlikte uzun süreli (en az altı ay) uygun ilaç tedavisine başlamak gerekebileceğinden mutlaka doktora başvurun.
Yatış Pozisyonuna Dikkat Edin
Özellikle yanlış yatak veya yastık kullanımı boyun, omuz veya sırt ağrısına yol açabilir. Ayrıca yatış pozisyonuna göre boyun, omuz ve sırtın uygun olmayan pozisyonlarda kalmış olması da ağrı nedenidir. Bu nedenle yatak, yastık ve yatış pozisyonu konusunda doğru yatış tercihleri yaratın. Genellikle sırt üstü yatmak, özellikle de kilolu kişilerde dilin hava yolunu kapatma olasılığı nedeniyle önerilmez. Reflü olasılığı ve kalbin iş yükünü azaltması nedeniyle ideal yatış şekli olarak sol tarafa yatmak önerilir. Ancak en rahat ne şekilde yatıyorsanız sizin için ideal olan odur.
Düzenli Egzersiz Yapmayı İhmal Etmeyin
Sabah ağrıları ve tutukluğu genellikle dinamik hareketlerle azalır ancak aktif olmayan dönemlerde veya uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra tekrar ortaya çıkabilir. Sabah tutukluğunu ve ağrılarını hafifletmek için eklem hareketlerini ve esneme egzersizlerini düzenli yapmak ve kasların esnekliğini ve gücünü korumak önemlidir. Kronik eklem rahatsızlıklarında ise tıbbi destek gerekir.
