Nereden mi biliyoruz? Gelmiş geçmiş en yaratıcı sanatçılardan Salvador Dalí’nin bu konuya atfettiği önemden. Kendisi bu uğurda bir yöntem bile geliştirmiş bir efsane. İşte deli/dâhi Dalí gibi ‘kestirme’ rehberi…
Şu şekerleme işini kim icat etti bilinmez ama bunu mükemmelleştiren ve hayatının önemli bir parçası haline getiren isimlere aşinayız.
Hepimizin bildiği bazılarını analım. Mesela ‘power nap’ yani ‘enerji uykusu’ tabirini ortaya atan eski Britanya Başbakanı Winston Churchill bu konuda gerçek bir ustaydı. 80’li yılların unutulmaz ABD Başkanı Ronald Reagan, öğleden sonra ‘siesta’larını asla aksatmıyordu. Dâhi fizikçi Albert Einstein, Dalí’ye benzer şekilde, elinde kaşıkla uyuduğu bir tarz yaratmıştı.
Bizden de örnekler var. Bu konuda en bilinen isim olan İsmet İnönü her öğlen yarım saatlik uykusundan hiç vazgeçmedi. Bu taktiği ondan öğrenen Vehbi Koç, süreyi bir saate çıkarmıştı. Her iki isim bu yönleriyle oğulları Erdal İnönü ve Rahmi Koç’a da örnek oldular.
Ama bu defa konumuz, şekerlemeye yeni bir boyut katan Salvador Dalí.
Eserlerinin çoğunu “Elle çizilmiş rüya fotoğrafları” diyerek tanımlayan İspanyol ressamın uykuyla derin bir ilişkisi olduğunu tahmin etmek zor değil. Deli/dâhi sanatçı, ‘50 Secrets of Magic Craftsmanship’ (Sihirli Zanaatkârlığın 50 Sırrı) adlı kitabında, yaratıcılığının önündeki engelleri aşmasına yardımcı olan farklı uyuklama tekniğini ‘üçüncü sır’ olarak vermiş ve tane tane anlatmıştı. Şimdi bu kitaptan aktardığımız bölümü okuyun ve arkadaşlarınıza “Ben biraz Dalí yatarım” demeye hazırlanın:
“Bir ressamın uykuya dalması, aslında uzun bir eğitim dönemi gerektirir. Antik çağlardan beri gelmiş geçmiş tüm uyku türleri arasında, resim sanatının uygulanmasına en uygun, en özel uyku, benim ‘anahtarlı uyuklama’ dediğim uykudur; ve işte ‘3 Numaralı Sır’…
(…)
Anahtarlı uyku için, başınızı arkaya doğru yaslayarak, dik bir şekilde, tercihen İspanyol tarzı bir koltuğa (sırt kısmı uzun, kolçaklı, berjer koltuk kastediliyor) oturmalısınız. Tam bir rahatlama için iki elinizi kolçakların bittiği yerin de ötesine sarkıtmalısınız. Bilekleriniz boşluğa uzatılmış ve önceden aspik yağıyla (bir tür lavanta yağı, sakinleştirici etkisi var) yağlanmış olmalı.
(…)
Bu duruşta, ağır bir anahtarı, başparmağınızın uçlarıyla sol elinizin işaret parmağı arasında hafifçe bastırarak asılı tutun. Daha önce zemine anahtarın altına gelecek şekilde bir tabak yerleştirmiş olacaksınız. Bu hazırlıkları yaptıktan sonra, yavaş yavaş, sakin bir öğleden sonra uykusunun sizi istila etmesine izin vermeniz yeterli olacaktır. (…) Anahtar parmaklarınızdan kaydığı an, tabağa düşme sesinin sizi uyandıracağından emin olabilirsiniz.”
