Kronoterapi
Yatma zamanının sistemli olarak geciktirildiği, davranışçı bir teknik. Hastanın uyku-uyanma düzeninin dış ortamla uyumlu olmadığı durumlarda kullanılıyor. Hem yatış hem de kalkış saatleri dereceli olarak daha geç saatlere kaydırılıyor. Bu gecikme, genellikle 3 saatlik bir süreyi içeriyor. Kişi istenilen uyku-uyanıklık döngüsüne ulaşınca saatler sabitleniyor.
Katapleksi
Uyku bozuklukları arasında yer alan narkolepsinin bir semptomu. Kas fonksiyonlarının ani kaybı. Genellikle aşırı heyecan, korku, sevinç gibi duygulanımların sonucunda bayılma atağı olarak kendini belli ediyor. Birkaç saniyeyle birkaç dakika arasında kendiliğinden düzeliyor.
Gecikmiş uyku fazı bozukluğu
Uykuya dalmada zorluk ve istenilen saatte uyanmada güçlükle sonuçlanan bir sirkadiyen ritim bozukluğu. İlk kez 1979’da tanımlanan bu bozukluğa sahip kişiler genel olarak kronik uyku yoksunluğu çekiyorlar ve gece saatlerinde yaşadıkları uykusuzluğa karşın gündüz saatlerinde uykululuk hali sergiliyorlar. Sonuç olarak hem profesyonel hem de özel hayatlarında toplumsal ilişkilerle ilgili sorunlar yaşıyorlar. Tedavi kronoterapi, parlak ışık, B12 vitamini ya da melatonin uygulamalarıyla yapılıyor.
Erken uyku fazı bozukluğu
Arzu edilen ya da sosyal olarak kabul edilen zamanlardan daha erken uyuma ve uyanmayla tanımlanan bir uyku bozukluğu. Etkilenen kişiler en az 3 ay boyunca, klasik uykuya dalma saatlerine kadar uyanık kalmada ve sabah erken saatlerde uykuyu sürdürmede güçlük yaşıyor. Sıklıkla istemsiz olarak 18.00-21.00 saatlerinde uykuya dalma, 02.00-05.00 saatlerinde uyanma görülüyor. Kişiler erken uyanmalarına rağmen güne dinlenmiş ve tazelenmiş başlıyor ancak erken uyuma zamanını geciktirince sabah erken uyanıp kronik uyku yoksunluğu yaşıyorlar. Bu bozukluk genç yaşlarda nadir görülüyor. Erkeklerde daha sık rastlanıyor.
Düzensiz uyku-uyanıklık ritim bozukluğu
Adından da anlaşılacağı üzere bu sirkadiyen ritim bozukluğunda, düzenli bir uyku ve uyanıklık döngüsü yaşanamıyor. 24 saat içinde en az üç kez olan ve tipik olarak 2-4 saat süren kısa uyku periyotları söz konusu oluyor. Uyku ve uyanıklık dönemleri gün içine parçalı olarak dağılmasına rağmen en uzun uyku dönemi genellikle 02.00-06.00 saatlerinde görülüyor. Gün boyunca toplam uyku süresi, hastanın yaşına göre normal olabiliyor. Yaygınlığı tam bilinmemekle beraber Alzheimer hastalarında, travmatik beyin hasarı sonrasında ve mental retardasyon (zekâ geriliği) durumunda sık görülüyor.
Yenidoğan döneminde (0-3 ay) uyku
Yenidoğan dönemi bir bebeğin anne karnındaki deneyimleri sonrasında dış dünya ile tanışma ve hayatla uyumlanma dönemidir. Bu dönemdeki uykular da bu adapte olma sürecinin bir parçası olarak gelişir. Hayatın ilk aylarında bebeklerin uykusundan neler beklemeliyiz, bu dönemde onları nasıl destekleriz konularını bilmek ve iyi anlamak önemlidir. Ancak yenidoğan dönemi birçok yerde söylenenin aksine uykuya en az müdahalede bulunulması, uykuyu koruyan duygusal ve duyusal faktörlere çok daha fazla odaklanılması gereken bir dönemdir.
Çocuklar uyurken ne ister?
Çocuk uyutma meselesi ebeveynlerin ortak sohbet konularından. Kendi odalarında uyumaya alışma süreçleri, gecenin bir vakti usulca anne-baba yatağına sığışmaları, öğle uykuları… Peki çocuklar nasıl uyumak istiyor? Bu kez onlara sorduk. Uykuya dair sevdikleri, sevmedikleri şeyler neler? Uyumadan önce ne yapıyorlar? Ya kâbus gördüklerinde? Onlara kalsa nasıl uyurlardı? Yaşları 2.5 ile 12 arasında değişen 12 çocuk anlatıyor…
Su içmenin üç kuralı
İster Ayurveda’ya, ister modern tıbbın son araştırmalarına bakalım; sağlıklı bir beden için hiç durmadan tekrarlanan en önemli öğüt gün içinde yeterince su içmektir. Peki nasıl?
Bahar Yogası ile enerjini yükselt
Baharda bedenimiz tıpkı doğa gibi arınmak, tazelenmek, yenilenmek ister. Bahar Yogası sayesinde hem bunu başarabilir hem de mevsimin kronik yorgunluğunu alt edebilirsiniz.
Çocuklara pencereler açan bir muziplik
Renklendirdiği ‘Rita ve Adsız’ ile ‘Büyük Kurt-Küçük Kurt’ serilerinden hatırladığımız Olivier Tallec’in her yaştan okurun gönlünü fetheden çizimleri çoktan unutulmazlar arasına girdi. Ödüllü illüstratör, metnini de kaleme aldığı mizah hazinesi bir kitapla karşımızda bu defa.
