Seneye yeni kararlarla girdiniz, kendinizi heyecanlı başlangıçlara hazırladınız ama o da ne! Kışın zor şartları, gri bulutlar, yağmur-kar, soğuk derken hiçbir şeye haliniz kalmadı. Peki hava durumu gerçekten de ruh halimizi etkiliyor mu? Birlikte bakalım…
Kasvetli, yağmurlu, soğuk havalarda çoğumuz kendimizi halsiz, bitkin hissederiz. Bu yataktan çıkmak istemeyen, küçücük bir aktiviteyi hatta duşu bile eziyet gibi gören mood’umuzun ‘kış depresyonu’ diye adı bile var. Peki hava durumu ruh halimizi nasıl etkiliyor ve bununla başa çıkmanın yolları var mı?
Hava ve ruh halimiz arasındaki ilişki üzerine yapılmış birçok araştırma var ve sonuçlar her zaman hava durumunun nasıl hissettiğimiz üzerinde önemli bir etkisi olabileceğini gösteriyor.
Negatif insanlarda daha etkili
2008’de Prof. Jaap Denissen liderliğinde yapılan kapsamlı bir araştırma, iyi havanın genel olarak negatif bakış açısına sahip kişilerin ruh halini, pozitif kişiliklerden daha fazla etkilediğini gösterdi. Güzel havalarda bu kişilerin olumsuz ruh hallerinin iyileştiği tespit edilirken, hayata zaten olumlu yönden bakan insanlar üzerinde ekstradan bir etki görülmedi.
Mevsimsel depresyon diye bir şey var
Mevsimlerle birlikte gelip giden bir depresyon türü olan ‘mevsimsel duygudurum bozukluğu’nun varlığı artık kesin olarak biliniyor. Hatta tekrarlayan depresyon vakalarının yüzde 10 ila 20’sinin mevsimsel bir döngü izlediği tespit edilmiş durumda. Mevsimsel depresyon genellikle sonbaharda başlıyor ve kış boyunca sürüyor. Tedavide ise ruh sağlığı uzmanları bu özel depresyon türünü ayrı bir bozukluk olarak kabul etmeyen bir yaklaşım benimsiyorlar. Zira bu kişiler mevsimsel temelli olsa da depresyonun tüm belirtilerini yaşıyorlar. Bir de not: Genç yetişkinler ve ailesinde depresyon öyküsü bulunanların mevsimsel duygudurum bozukluğu yaşama ihtimali daha yüksek oluyor.
Anlık ruh halini daha çok etkiliyor
Önemli bir bulgu da anlık ruh halimizin, hava koşullarından genel sağlığımıza oranla daha fazla etkilenmesi. 1983’te Almanya’da yapılan bir araştırmada, hem yağmurlu hem de güneşli günlerde insanlara o anki ruh halleri ve genel mutluluk düzeyleri soruldu. Katılımcıların cevapları, anlık mutluluk oranının güneşli günlerde daha yüksek, yağmurlu günlerdeyse daha düşük olduğunu gösterdi.
2013 tarihli bir araştırmadaysa çok güneşli günlerde ankete katılan kişilerin, ‘sıradan’ bir havanın olduğu günlerde görüşülen katılımcılara göre daha yüksek yaşam memnuniyeti gösterdiği tespit edildi. Bu duygular geçici ve günden güne değişken gibi görünse de iyi havanın genel ruh halimizi de etkileyebileceğini gösteriyor.
Hava durumu neden ruh halini etkiler?
1979’da yapılan bir çalışmaya göre iyi hava, sembolik çağrışımlar yoluyla ruh halini etkileyebiliyor. Yani iyi hava tatil, yüzme, piknik, gezi gibi aktivitelerle ilgili düşünceleri aktive ederek ruh halini iyileştirirken, bulutlu günler iptal edilen planların hayal kırıklığı, yağmur ve karın yol açtığı rahatsızlıkla ilişkilendirilebiliyor.
Bir de depresyonla bile ilişkilendirilen D vitamini eksikliği meselesi var. Bu son derece gerekli ve eşsiz vitamin birçok kişide yeterince bulunmuyor. Bu temel vitaminden eser miktarda içeren sadece bir avuç gıda var. Onun dışında makul oranlarda D vitamini almanın tek yolu, yeterince güneş ışığına maruz kalmak. Bu konuyla ilgili kapsamlı bir araştırmaya imza atan Kanadalı bilim insanları, 31 bin 424 katılımcıyı kapsayan 14 çalışmayı inceleyerek depresyonla D vitamini eksikliği arasında güçlü bir ilişki olduğunu tespit etti. Buna göre D vitamini seviyesi ne kadar düşükse, bir kişinin depresyona yakalanma ihtimali o kadar artıyor. Bu bulgulara benzer şekilde, güneş ışığı da ruh halini önemli ölçüde iyileştiriyor.
Kötü havalarda ruh halini iyileştirmenin 5 yolu
- Bir bilene danışın. Mevsimsel depresyon ciddi bir sorundur ve derinleşmeye müsait bir yapısı vardır. Hissettiğiniz enerji eksikliği, düşük ruh hali ve konsantrasyon güçlüğünü küçük değişimlerle azıcık bile olsa iyileştiremiyorsanız bir uzmandan yardım almayı düşünün.
- Aydınlanın! Güneşi görene kadar yerine onu taklit eden yapay kaynaklar koyabilirsiniz. Yalnız unutmayın; UV lambası ya da ışık terapi lambası diye bilinen bu ürünleri, özellikle cilt kanseri geçmişi olanlar kullanmamalı.
- D vitamini alın. Gökyüzü kopkoyu bir griye bürünmüşse ve bütün gün içerideysek yeterince D vitamini elde etmek zor olabilir. Ve düşük D vitamini konsantrasyonu, depresyonla ilişkilendirilmiştir.
- Egzersiz yapın. Havanın rüzgârlı, yağmurlu veya soğuk olması, açık havadan vazgeçmeniz gerektiği anlamına gelmez. Yağmur başlamadan kapıdan çıkmak daha kolay gelecektir, o yüzden hava tahminlerini iyi takip edin. Su geçirmez bir montunuz ve ayakkabınız da varsa kısa da olsa aktif olmayı deneyin.
- Arkadaşlarınızla görüşün. Sert hava koşulları insanı içeride kalmaya, insan görmek için harekete geçmemeye teşvik eder. Ancak sosyal olarak geri çekilmek her şeyi daha kötü hale getirir. Tüm olumsuzlukları unutacağınız kişi ya da küçük gruplarla bir arada olabilmek için planlar yapmaya çalışın. Başta zorlansanız bile sonrasında gayet iyi hissedeceksiniz.
Kaynaklar:
