İyi dinlenmediğimizde hasta olma, kilo alma ve depresif hissetme olasılığımız çok daha yüksek. Yetmezmiş gibi bilişsel becerilerimiz de büyük zarar görebiliyor. Her şeyi yoluna koymak ve hatta çok daha fazlasına kavuşmak içinse yapmamız gereken tek şey var: İyi uyumak. İşte sadece yatarak değiştirebilecekleriniz…
1. Beyninize yardımcı olursunuz
Çok temel bir şey: Sürekli yorgun, bitkin, iyi dinlenmemiş bir beyinden maksimum performans beklemek hayal! Uyku, beyninizdeki gri maddenin anıları pekiştirmek, duyguları işlemek ve en basit tabirle yeniden şarj olmak için ihtiyaç duyduğu temel boş zamandır. Ancak bu şekilde bir sonraki gün odaklanma sorunu yaşamaktan kurtulabilirsiniz.
2. İş hayatında parlarsınız
Gece yarılarına kadar çalışmanın başarıya kavuşmak için önünüzde kapılar açacağını düşünüyor olabilirsiniz ama iş hayatında performansınızın zirvesine çıkmak için en önemli şeylerden biri uyku düzeniniz. Eksiksiz bir gece uykusu, sadece odaklanmak ve üretkenlik için gerekli değil; işyerinde yaratıcı fikirler ve çözümler bulabilmek için de dinlenmeniz ve şarj olmanız gerekiyor. Araştırmalar, uykunun (özellikle REM evresi) hafıza için hayati olduğunu, rüya görmenin de beynin sorunları işlemesi ve yenilikçi çözümler üretmesi için çok önemli bir ‘kuluçka’ dönemi sunabileceğini gösteriyor.
3. Genlerinizin düzgün çalışmasını sağlarsınız
Vücudunuza, daha net bir ifadeyle hücrelerinize, her gün tam olarak ne yapmanız gerektiğini söyleyen genlerinizin düzgün çalışması için bol miktarda uykuya ihtiyacınız var. İngiltere’deki Surrey Üniversitesi’nde 2013’te yapılan bir araştırma, kronik uyku yoksunluğunun (en az bir hafta boyunca her gece 6 saatten az uyku), genlerin yaklaşık yüzde 3’ünün işleyişini etkilediğini ortaya çıkardı. Kulağa büyük bir oran gibi gelmeyebilir ama vücutta iltihaplanma, bağışıklık ve strese verdiğimiz tepki gibi hayati şeyleri etkileyen yüzlerce gen olduğunu düşününce karşımızda hiç de küçümsenmeyecek bir tablo olduğunu görebilirsiniz.
4. Ağrılarınızla daha rahat mücadele edersiniz
Sadece bizim ülkemize özgü bir durum değil. Geçmişten bugüne masabaşı çalışma düzenindeki hızlı artışın tüm dünyada görülen sonucu bu: Boyun ve bel fıtıkları, sırt ağrıları, romatoid artrit (iltihaplı romatizma), fibromiyalji (yumuşak doku romatizması) ve nöropatik ağrılar (sinir sistemi ağrıları)… Bunlar zaten oluyorsa uyku neyi halledecek diye düşünmeyin. Öncelikle oran artıyor. Uykusuzluk sorunu yaşayanların neredeyse yarısı kronik ağrılardan da şikâyet ediyor. Aslında ikisi arasında döngüsel bir ilişki var: Kötü uyku, ağrı algısını daha da şiddetlendiriyor ve ağrı da elbette en başta uykuyu engelliyor. Bu nedenle, yeterli uyku alma teknikleri, herhangi bir ağrı yönetimi planının önemli bir parçası.
5. Sorunları daha kolay çözersiniz
Yolunuza çıkan aksiliklerden hızla kurtulup ve ilerlemeye devam etmek herkesin kolayca yapabileceği bir şey değildir. Bu ‘duygusal dayanıklılığı’ geliştirmek içinse, bildiniz, yeterli uykunun başrolde olduğu bir yaşam tarzı oluşturmanız gerekir. İyi dinlendiğinizde gergin olmazsınız; bu da öfke, üzüntü gibi sert duyguları yönetmenizi kolaylaştırır.
6. Daha genç görünürsünüz
Uyku cildin en iyi arkadaşıdır: Kolajen üretimini artırır, onarıma ve hücre yenilenmesine izin verir, sivilceleri azaltır, cildin nemli kalmasına yardımcı olarak sıkılığa katkıda bulunur. ABD’de 30’lu ve 40’lı yaşlarındaki kadınlarla yapılan bir araştırma, az uyuyan katılımcıların erken yaşlanma belirtileri gösterdiğini ve ciltlerinin güneşe maruz kaldıktan sonra daha yavaş iyileştiğini ortaya çıkardı (Şu anki konumuzla ilgisi yok ama yeri gelmişken söyleyelim; araştırmacılar bu grubun daha kilolu olduğunu da buldu).
7. İlişkilerinizi yoluna koyarsınız
Kendini tükenmiş hisseden herkes karşısındakine tahammülsüz davranmaya daha müsaittir. Enerji deponuz sürekli boşken, olumlu bir bakış açısı sergilemeniz ve sabır göstermeniz imkânsıza yakındır. Haliyle bu durum zamanla, size yakın insanlarla ilişkilerinize zarar verir. Deneyince göreceksiniz; iyi dinlendiğinizde, sadece derin bir nefes alarak şefkatli, sevgi dolu biri olduğunuzu gösterebileceksiniz.
8. Cinsel hayatınız canlanır
Uyku daha fazla enerji verir, ruh halini ve libidoyu iyileştirir. Bu her iki cins için de böyle. Ancak özellikle erkeklerde durum daha da büyük önem arz ediyor. Çünkü yeterli uyku, ereksiyonu başlatma ve sürdürme becerisiyle de bağlantılıdır. Uyku eksikliği, hem büyüme hormonu hem de testosteron seviyelerini azaltabilir ki bunlar erkeklerin cinsel performansında iki temel faktördür.
9. Kış depresyonunu daha kolay yenersiniz
Tıbbi adıyla ‘mevsimsel duygudurum bozukluğu’, daha karanlık ve daha kısa olan sonbahar ve kış günlerinde yoğun olarak hissettiğimiz bir ruh hali. Üstelik bu günler, sadece depresyona değil, uykusuzluğa da yol açıyor. Muhtemelen bu bilgiye şaşırıyor ve en soğuk ve gri kış günlerinde canınızın sadece yatmak istediğini hatırlıyorsunuz. Ama işte yatakta olmak, uyumak anlamına gelmiyor. Birçok mevsimsel depresyon mağdurunun, çoğu uyku bozukluğu çeken hastanın yaptığı gibi, uyku hakkında düşünmeye eğilimli olduğunu gösteren araştırmalar var. Yani mevsimsel depresyon yaşayan biri yatakta daha fazla vakit geçirse de daha fazla uyumuyor; sadece yatağın içinde bunu düşünerek saatler geçiriyor. Gerçekte ne kadar uyuduğunuza dair yanlış kanılar, depresyon belirtilerini şiddetlendirebilir. Ve eğer mevsimin bu tuzaklarını önceden bilirseniz, kurtulmak için en fazla ihtiyaç duyduğunuz şey olan iyi uykuya öncelik verebilirsiniz.
10. Daha uzun yaşayabilirsiniz
Uyku, vücudun kendini onardığı, bağışıklık sisteminin şarj olma fırsatı bulduğu, pek çok rahatsızlık ve hastalıkla daha iyi mücadele etmeyi sağlayan bir zaman. Bazen 30 dakikalık kısa uykular bile bu konularda yardımcı olabiliyor. Harvard Halk Sağlığı Okulu’nda yapılan bir araştırmaya göre günlük şekerleme alışkanlığı kalp hastalığı riskini yüzde 30’a kadar azaltabiliyor. Daha deliksiz bir gece uykusunu söylemedik bile. İyi uyku ve abartılmamış gün içi kestirmelerinin stresi azalttığı da bilinen bir bilimsel gerçek. Yani özetle, evet, uyku ömrünüzü uzatabilir!
