Tüm dünyada ortalama yaşam süresi uzuyor, yaşlı nüfus artıyor. Buna bağlı olarak, demans ve onun Alzheimer gibi yaygın rastlanan türleri de artık çok daha fazla görülüyor. Bu hastalıkların önlenmesini veya ilerleyişinin yavaşlatılmasını hedefleyen diyetleri yaşam tarzı haline getirmekte fayda var.

Günümüzde yaşlı nüfusun artışına bağlı olarak yaşlanmayla ilişkili bilişsel fonksiyonun azalması grubundaki rahatsızlara daha sık rastlanıyor. Alzheimer ve demans gibi hastalıkların arttığını çevrenizden de gözleyebiliyor olmanız muhtemel. Tahmin edersiniz ki bunlar tüm dünyada önemli bir sağlık sorunu oluşturmakta. Haliyle konu hakkında araştırmalar da hayli artmış durumda.

Bu nedenle, son zamanlarda ‘Mind’ diyetini duymuş olabilirsiniz. Peki bu diyet neyi amaçlıyor? Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Nimet Kültekin (VM Medical Park Ankara Hastanesi), “Mind diyetinde bilişsel fonksiyonun korunması, demansın önlenmesi veya ilerleyişinin yavaşlatılması hedeflenmiştir” diyerek açıklıyor. Gelin, detaylara bakalım…

Mind diyeti, 2020’de vefat eden Dr. Martha Clare Morris ve ekip arkadaşları (Rush Üniversitesi) tarafından, yaşa bağlı olan bilişsel hastalıklar için 2015’te oluşturulmuş. Akdeniz diyeti ve DASH (Hipertansiyonu Durdurmak İçin Beslenme Yaklaşımı) diyetinin bir karışımı. Bu beslenme modeliyle ilgili daha fazla bilgiyi Dyt. Nimet Kültekin’den öğreniyoruz.

 

Mind Diyetinin İçeriği Nedir? 

 

  • Mind diyeti, Akdeniz diyeti ve DASH diyetinin birleşimi olup doğal, bitki temelli, bir diyettir.
  • Özellikle böğürtlen, ahududu gibi üzümsü meyvelerin ve yeşil yapraklı sebzelerin tüketimini öneren; hayvansal kaynaklı ürünlerin ve doymuş yağ içeriği yüksek yiyeceklerin alımını sınırlandıran bir beslenme programıdır.
  • Mind diyeti 15 diyet bileşeninden oluşmaktadır. Bunların 10’u beyin için sağlıklı, 5’i ise sağlıksız besinlerdir.

 

Mind Diyetinde Tüketilmesi Önerilen Besinler  

 

  • Yeşil yapraklı sebzeler: Haftada en az altı porsiyon yeşil salata gibi yeşil yapraklı sebzeler; pişmiş ya da çiğ halde.
  • Diğer sebzeler: Yeşil yapraklı sebzelerin yanı sıra günde en azından bir sebze daha.
  • Sert kabuklu yemişler: Haftada en az beş porsiyon çiğ kuruyemiş.
  • Çilekgiller: Çilek, yaban mersini, ahududu ve böğürtlen gibi kırmızı-mor meyveler; haftada en az iki kez.
  • Kurubaklagiller: Haftada en az dört porsiyon kuru fasulye, barbunya gibi baklagiller.
  • Tam tahıllar: Günde üç veya daha fazla porsiyon, en az işlenmiş tam tahıl.
  • Balık: Haftada en az bir kere balık.
  • Kümes hayvanları: Haftada en az iki kez tavuk veya hindi eti.
  • Zeytinyağı: Yemeklerde temel pişirme kaynağı olarak.
  • Akdeniz ve DASH diyetinde önerilen yüksek sebze-meyve tüketimi yerine Mind diyetinde özellikle yeşil yapraklı sebzeler ve üzümsü meyvelerin tüketiminin artırılması üzerinde duruluyor.
  • Rush Üniversitesi’nin çalışmasında, günde bir-iki porsiyon yeşil yapraklı sebze tüketenlerle hiç tüketmeyenler veya çok seyrek tüketenler karşılaştırılmış; her gün bir-iki porsiyon yeşil yapraklı sebze tüketenlerin bilişsel yaşlanmasının daha yavaş olduğu ve bu farkın neredeyse 11 yıla eşdeğer olduğu gözlenmiştir.

 

Mind Diyetinde Tüketilmemesi Gereken Besinler 

 

  • Kırmızı etler, tereyağı ve margarin, peynir, hamur işleri ve tatlılar, kızarmış veya fast-food gibi besinler sınırlandırılmalı.
  • Tereyağı günde bir yemek kaşığından daha az; peynir, kızarmış ya da fast-food gıdalardan herhangi üçü haftada bir kereden az tüketilmeli.
  • Morris ve arkadaşlarının 2015 tarihli çalışmasına göre yaşları 58-98 aralığında olan 923 kişinin 4.5 yıl takibi sonucunda, Alzheimer riskinin, Mind diyetine uyumu yüksek bireylerde yüzde 53 oranında, diyetinde ılımlı değişiklikler yapan kişilerde ise yüzde 35 oranında azaldığı saptanmış.

 

Antioksidan Besin Öğeleri Yeterli Şekilde Alınmalı 

 

  • Sağlıklı diyet modellerinin benimsenmesinin; tek bir besin, besin grubu veya gıda takviyesinden daha etkili olduğu göz önünde bulundurulmalı.
  • Bitkisel kaynaklı besinlerin, Mind diyetinde de üzerinde durulan yeşil yapraklı sebzeler ve üzümsü meyvelerin ağırlıklı olduğu, kırmızı et yerine balık tüketiminin artırıldığı, basit şeker ve rafine edilmiş besinlerin azaltıldığı diyet modellerinin, bilişsel fonksiyonun korunmasında, demans ve Alzheimer hastalığının gelişiminin önlenmesinde yardımcı olduğu bilinmekte.
  • Bilişsel fonksiyonun korunmasında diyet yaklaşımlarını; sağlıklı diyet modellerinin yaşam boyu sürdürülmesi, antioksidan besin öğelerinin yeterli alımı, besin öğesi yetersizliklerinin önlenmesi şeklinde özetlemek mümkün.