Dünya Uyku Derneği, bu yıl Dünya Uyku Günü olarak kutlanan 17 Mart 2023 Cuma günü ve etrafında, uyku sağlığı farkındalığı etkinlikleri düzenlemek için küresel bir eylem çağrısı yayınladı. Dernek üyeleri, uyku uzmanları ve 70’ten fazla ülkedeki toplum sağlığı savunucuları, uyku sağlığını geliştirmek için yerel, bölgesel ve ulusal etkinlikler düzenleyecek. Elbette her şey İyi Uyku İyi Hayat için!
Bu yıl Dünya Uyku Günü’nün tema cümlesi, “Sağlık İçin Uyku Esastır” olarak belirlendi. Tıpkı iyi yemek ve egzersiz yapmak gibi, uyku da kişinin fiziksel, zihinsel ve sosyal esenliği için temel oluşturan bir davranış. Ancak ne yazık ki hâlâ genel sağlık için gerekliliği tam olarak anlaşılmış değil. İşte Dünya Uyku Günü her yıl uyku sağlığı uzmanları ve iyi uyku savunucularıyla birlikte uyku sağlığını geliştirmek için bir fırsat oluyor. Çünkü unutmayın ki belli bir hedef için güçleri, çabaları birleştirmek, her zaman bireysel mücadeleden daha büyük etki yaratıyor. Siz de Dünya Uyku Günü’nde uyku sağlığı hakkında bilgilenin, bilgi verin ve İyi Uyku İyi Hayat hareketini büyütmeye yardımcı olun!
Dünya Uyku Günü neden var?
Dünya Uyku Günü, genellikle modern yaşam alışkanlıkları nedeniyle taviz verilen uyku konusunda farkındalık yaratmak için tasarlanmış bir gün. Uykuyu kutlamak ve tıp, eğitim, sosyal hayat, hatta otomobil kullanmak da dahil olmak üzere uykuyla ilgili önemli konularda harekete geçme çağrısı yapmak amacıyla her yıl düzenleniyor. Ayrıca uyku bozukluklarının daha iyi önlenmesi ve yönetilmesi yoluyla uyku sorunlarının toplum üzerindeki yükünü azaltmayı amaçlıyor. Dünya Uyku Günü, her yıl bahar ekinoksundan önceki cuma günü kutlanıyor; bu yıl da 17 Mart 2023 Cuma gününe denk düşüyor.
Dünya Uyku Günü’nü kim başlattı?
Uyku tıbbı uzmanları ve araştırmacıları, uykunun kişisel sağlık ve esenlik açısından bir öncelik olacak kadar önemli olmadığı inancıyla defalarca karşı karşıya geldi. İşte bu yıllık bilinçlendirme etkinliği de, uyku tıbbı ve araştırmaları alanına yoğunlaşan bir grup özel sağlık çalışanı ve tıp camiası üyeleri tarafından başlatıldı. İlk Dünya Uyku Günü’nün amacı, bu konu etrafında çalışan araştırmacıları dünya çapında bilgilerini tartışmak ve yaymak için bir araya getirmekti.
Sağlıklı uyku nasıl olur?
Sağlıklı uyku, kişiyi yenileyen ve enerji veren uykudur; yani kişi yeterli uyumuşsa gün boyu tamamen uyanık, dinamik ve enerjik hisseder. Uyku bozuklukları söz konusuysa uzmanlar tarafından tanı koymak ve tedavi etmek için çeşitli uyku araştırmaları yapılır. Uyku bozuklukları nadir rastlanan sağlık sorunları değildir ve tedavi edilmediği takdirde ciddi sorunlara neden olabilir.
Bir insan kaç saat uyumalı?
Optimal uyku süresi gereksinimi büyük ölçüde kalıtım tarafından belirlenir. Bununla birlikte büyük araştırmalar, bir yetişkin için ortalama uyku süresinin yaklaşık 7-8 saat olduğunu göstermektedir. Her yıl Dünya Uyku Günü’ne ev sahipliği yapan Dünya Uyku Derneği uzmanlarından Dr. Clete Kushida şöyle anlatıyor: “Bu sorunun kısa cevabı, ‘en az 7 saat’tir ancak gerçekten dinlendirici bir uyku sürenin yanı sıra sürekliliğe ve derinliğe de bağlıdır.”
Uyku testi nasıl yapılır?
Uyku testleri, uyku araştırmaları için özel olarak hazırlanmış bir kliniklerde yapılır. Hastanın normal uyku saatinden 60-90 dakika önce testin yapılacağı klinikte olması gerekir. Çalışma genellikle belirli bir uyku problemini araştırmak üzere 6-8 saat sürer. Hasta sabah uyandığında, uzman onun gece uykusuna ilişkin verileri almış olur. Değerlendirme, teşhis ve tedavi bu veriler ışığında oluşturulur.
Sağlıklı uyku alışkanlıkları nelerdir?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, dinlendirici bir uyku, süreye, derinliğe ve sürekliliğe bağlıdır. Daha sağlıklı uyku için birkaç adım atabilirsiniz:
• Her gece yeterli miktarda uyumayı hedefleyin.
• Düzenli uyku ve uyanma programları oluşturun. Kolayca dalabileceğiniz bir uyku vakti seçerek başlayın, uyku sürenizi sabit tutun, yeteri kadar uyumadığınızı düşünüyorsanız daha erken yatmaya çalışın.
• Uykunuzu bozabilecek faktörleri ortadan kaldırarak uykunuzun sürekli olmasını sağlayın.
• Her zamanki uyku programınızı değiştirmek zorunda kaldıysanız mümkün olan en kısa sürede normal programınıza dönmeye çalışın.
Uyku düzeni nasıl kurulur?
Haftanın yedi günü, her gece aynı saatte yatıp aynı saatte kalkarak düzenli bir program oluşturabilirsiniz. Düzenlilik, bu sayede biyolojik saatinizi stabilize etmek, uykuya dalmanızı ve kesintisiz uyku sürdürmenizi sağlamak için önemlidir.
Uyurken rüya görmezsek ne olur?
Rüya görme, uykuda meydana gelen ve fizyolojiyle bağlantılı olan zihinsel bir aktivite. Uyku bozuklukları nedeniyle bozulan fizyolojinin, rüyaları hatırlamayı ve içeriği de etkilediği kanıtlanmış. Eğer sağlıklıysanız, rüyalarınızı hatırlamamanız, uykunuzun kesintisiz, sürekli olduğunu ve uyanıkken duygusal olarak dengeli bir durumda olduğunuzu gösterebilir. Çoğumuz her gece rüya görürüz ve rüyalarımızı hatırlamamamız normaldir.
Yaş uykusuzluğu nasıl etkiler?
Yaşlandıkça yavaş dalga uykusu veya derin uyku azalır, yani uyku hafifler. Bu nedenle, uykusuzluk yaşla birlikte kötüleşebilir. Ayrıca postmenopozal kadınların yüzde 10-15’inde bu sorun görülmeye başlayabilir.
Uykusuzluk ne kadar ciddi bir durumdur?
Yeterince uyumazsanız yorgunluğun yanı sıra dikkat, konsantrasyon ve hafıza sorunları yaşarsınız. Yeni çalışmalar, uyku eksikliğiyle sistemik hipertansiyon ve diyabet arasında da bağlantı olduğunu göstermiştir. Yetersiz uyku ayrıca migren gibi sorunları daha da kötüleştirebilir.
Uyku apnesi ne kadar yaygındır?
30-70 yaş arası yetişkin popülasyonda uyku apnesi, erkeklerde yaklaşık yüzde 26-34, kadınlarda yüzde 17-28 aralıklarında görülen yaygın bir sorundur. Irksal ve etnik faktörler, belirli nüfus gruplarında önemli bir rol oynamaktadır.
Uyku apneniz olup olmadığını nasıl anlarsınız?
Uyku sırasında horlama, nefes almada duraklama, boğulma gibi ses çıkarma, gece terlemesi, alt ıslatma gibi şikâyetler varsa ve uykunuz sizi dinlendirmiyorsa; uyandıktan sonra sabah baş ağrısı, ağız kuruluğu, aşırı uyku hali, tükenmişlik, enerji eksikliği, reflü, sinirlilik ve ruh hali değişiklikleri, gün boyunca konsantre olma sorunu, hafızada düşüş, düşük cinsel dürtü sorunları yaşıyorsanız uyku apnesi mağduru olabilirsiniz.
